ΑΡΧΑΙΑ ΞΥΛΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ
- Η αρχαία ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης αποτελεί ένα σημαντικό τεχνικό επίτευγμα της αρχαιότητας, που έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της αρχαίας πόλης, μιας και συνέδεε τον ποταμό Στρυμόνα με αυτήν. Η Αμφίπολη, ήταν πόλη στρατηγικής σημασίας λόγω της ναυπηγήσιμης ξυλείας που πρόσφερε η περιοχή αλλά και λόγω των χρυσορυχείων του Παγγαίου. Στην αρχαία αυτή γέφυρα για πρώτη φορά ανακαλύπτουμε τον τρόπο κατασκευής της υποδομής και της διάταξης των πασσάλων της κατά τους κλασικούς χρόνους.
- Η πρώτη αναφορά για την ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης έγινε από τον ιστορικό Θουκυδίδη, που αναφέρει πως η γέφυρα αποτελούσε κομβικό σημείο στην έκβαση του Πελοποννησιακού πολέμου. Συγκεκριμένα, επισημαίνει πως ο Σπαρτιάτης στρατηγός Βρασίδας, το έτος 422 π.Χ. στην μάχη με τον Κλέωνα, ως νικητής της μάχης, κατέλαβε την γέφυρα, η οποία και συνέδεε την πόλη της Αμφίπολης με το λιμάνι της. Επίσης, άλλη μια μαρτυρία για την ύπαρξη της γέφυρας έχουμε από τον Αρριανό, στο «Αλεξάνδρου Ανάβασις 11,1» όπου μαθαίνουμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος διάβηκε τον Στρυμόνα κατά την διάρκεια της εκστρατείας του στην Ασία. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους υπάρχουν στοιχεία για την ύπαρξη της γέφυρας. Στην επιγραφή «IMP. CAESEAR DIVIF. AYG. LTARIO RVFPR C PR LEG. X. FRET PONTEM. FECIT» με την ερμηνεία του Θ. Σαρικάκη έχουμε πληροφορίες ότι επί αυτοκράτορα Αύγουστου, ο διοικητής της Μακεδονίας Τάριους Ρούφους κατασκεύασε την γέφυρα το 17 π.Χ. Αντίθετα ο κ. Α. Κεραμόπουλος υποστηρίζει ότι η επιγραφή είναι των χρόνων του αυτοκράτορα Τιβέριου και την γέφυρα κατασκεύασε ο Τάριους Ρούφους, ενώ ο κ. Κανατσούλης, πιστεύει πως η γέφυρα κατασκευάστηκε από έναν έπαρχο κατά την διάρκεια της αρχιστρατηγίας του την εποχή του Αυγούστου. Αναφορά για την ύπαρξη της γέφυρας γίνεται και στο έργο «Περιήγηση στη Βόρεια Ελλάδα» του άγγλου στρατηγού και αρχαιολόγου W. Leake. Ο Leake αναφέρει πως πέρασε ο ίδιος από την γέφυρα, στις 9 Νοεμβρίου 1835, για να πάει στην πόλη των Σερρών. Αναφορές επίσης για την γέφυρα έχουμε και από τον Ευριπίδη, τον Χάρωνα και τον Ηρόδοτο.
- Η ανασκαφική έρευνα άρχισε το 1977 από τον αρχαιολόγο κ. Δ. Λαζαρίδη και ολοκληρώθηκε το έτος 1978. Η αρχαία ξύλινη γέφυρα της Αμφίπολης είχε μήκος 275μ. και συνδέεται βόρεια με την πύλη Γ΄ προς την κατεύθυνση του ποταμού. Η γέφυρα στηρίζεται σε πασσάλους, από ξύλο δρυός, κυκλικής ή τετραγωνικής διατομής, μέσα στο έδαφος. Έχουν σωθεί μόνο 101 πάσσαλοι, που ανήκουν σε διαφορετικές φάσεις. Οι 77 πάσσαλοι βρίσκονται εξωτερικά της πύλης Γ΄ και οι 24 εσωτερικά αυτής. Οι πάσσαλοι του βαθύτερου σημείου του εδάφους της όχθης του ποταμού τοποθετούνται χρονολογικά στους κλασικούς χρόνους, ενώ αυτοί που βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο ανήκουν στην ρωμαϊκή ή ακόμα και στη βυζαντινή περίοδο. Υπάρχει πλήθος ευρημάτων που επιβεβαιώνει την χρονολόγηση της γέφυρας που ανήκει στους κλασσικούς χρόνους στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ.
- Για πρώτη φορά γίνεται γνωστή η υποδομή και διάταξη πασσάλων ξύλινης γέφυρας κλασικών χρόνων. Δυστυχώς οι πάσσαλοι φθάνουν μόνο μέχρι τη σύγχρονη όχθη του Στρυμόνα, γιατί από κει και πέρα έχουν καταστραφεί όλοι, όπως και στην απέναντι όχθη του ποταμού, λόγω των εργασιών αποξήρανσης της Κεκρινίτιδας λίμνης και της διευθέτησης της νέας κοίτης του Στρυμόνα από την εταιρία ULEN, κατά τα έτη 1929-1932.
…
