Uncovering The Lost City of Helike


The story of the destruction of Atlantis is one of the most famous stories from ancient Greece. Yet, there is a similar story of destruction told about the city of Helike. Unlike Atlantis, however, there are more written accounts about this site. Moreover, these writings contain clues that helped archaeologists search for the true location of the city. Using these clues, archaeologists have finally been able to track down the lost city.

Helike was situated in Achaea, on the northwestern part of the Peloponnesian peninsula. During its heyday, Helike was the leader of the first Achaean League, a confederation that consisted of 12 cities in the surrounding area. Due to this position, Helike was an important economic, cultural and religious centre. The might of Helike can also be seen in the colonies it founded, such as Sybaris in southern Italy and Priene in Asia Minor.

A coin from Helike. Obverse: Head of Poseidon; Reverse: A trident.

A coin from Helike. Obverse: Head of Poseidon; Reverse: A trident. Photo source: ww2.smb.museum.

The patron god of Helike was Poseidon, the Greek god of the sea and earthquakes. This is unsurprising, given Helike’s position in one of the most active earthquake zones in Europe. The cult of Poseidon can be seen in the temple and sanctuary of the Helikonian Poseidon, a bronze statue of Poseidon, and coins that bear the head of the god of the obverse and a trident on the reverse.

The Marriage of Poseidon and Amphitrite

The patron god of Helike was Poseidon (right). ‘The Marriage of Poseidon and Amphitrite’ by Felice Giani (Wikimedia Commons)

One night during the winter of 373 B.C., the city of Helike was obliterated. Some signs of the city’s impending doom were recorded, including the appearance of ‘immense columns of flames’ and the mass migration of small animals from the coast to the mountains several days prior to the disaster. A major earthquake, followed by a large tsunami from the Gulf of Corinth, wiped the city of Helike from the face of the earth. The rescue party that came in the following morning found no survivors.

The destruction of Helike was attributed to Poseidon. According to the stories, the god of the sea was enraged with the inhabitants of Helike due to their refusal to give their statue of Poseidon, or even a model of it, to the Ionian colonists from Asia. Some accounts even stated that the Ionian representatives were murdered. As a result, Poseidon punished the inhabitants of Helike by causing the sea to swallow to city, very much like that which happened to Atlantis.

According to legend, Poseidon created a huge wave to swallow the city of Helike

According to legend, Poseidon created a huge wave to swallow the city of Helike (Wikimedia Commons)

Unlike Atlantis, however, Helike was not completely lost, as it was visited by travellers in the following centuries. The philosopher Eratosthenes, who visited the site 150 years after its destruction, wrote that there was a standing bronze statue of Poseidon submerged in a ‘poros’, and was a hazard to fishermen’s nets. The Greek traveller Pausanias also visited the site, and wrote that the walls of the ancient city were still visible under water, though they were by then much corroded by the salt water. The ancient Romans were also fond of sailing over the site, as they could admire the city’s statuary. The location of Helike, however, was lost over time.

Bronze statue of Poseidon, which may be similar to the one reportedly seen at Helike

Bronze statue of Poseidon, which may be similar to the one reportedly seen at Helike. (Wikimedia Commons)

Although speculations about the actual site of Helike already began in the early 19th century, it was only in the late 20th century that Helike was re-discovered. As Helike was a submerged city, its location was one of the big mysteries of underwater archaeology. Yet, it was this conviction that the city was hidden somewhere in the Gulf of Corinth that made its discovery impossible. In 1988, a Greek archaeologist, Dora Katsonopoulou, raised the possibility that the ‘poros’ mentioned in the ancient texts might not refer to the sea, but an inland lagoon. If so, it would be plausible that Helike is not located in the Gulf of Corinth, but inland, as the lagoon would have been silted up over the millennia by river sediment. Although the team found a Roman city, as well as an Early Bronze Age settlement, it was in 2001 that the team found Helike in Achaea, Greece. In 2012, the destruction layer was uncovered, which confirmed that the site is indeed Helike.

Whilst the city of Helike has been re-discovered, excavations are still being carried out in the area. This is significant, as the area has been settled by different groups of people, and it is through the uncovering of settlements from various periods of history that a more complete picture of the region, from the prehistoric era to the modern period, can be produced. After all, although the story of Helike may be fantastic, it is but one point in a long series of events that span over the millennia.

Featured image: Excavations at the site of Helike. In this case, a Hellenistic-era building; possibly used as a dye-works (Wikimedia Commons)

References

Clark, J., 2014. Was There a Real Atlantis?. [Online] Available at: http://history.howstuffworks.com/history-vs-myth/real-atlantis1.htm

Gidwitz, T., 2004. City of Poseidon. [Online] Available at: http://archive.archaeology.org/0401/abstracts/helike.html

Wikipedia, 2014. Helike. [Online] Available at: http://en.wikipedia.org/wiki/Helike

www.bbc.co.uk, 2002. Helike – The Real Atlantis. [Online] Available at: http://www.bbc.co.uk/science/horizon/2001/helike.shtml

www.helikeproject.gr, 2014. The Helike Project. [Online] Available at: http://www.helikeproject.gr/

By Ḏḥwty

– See more at: http://www.ancient-origins.net/ancient-places-europe/uncovering-lost-city-helike-002510#sthash.FB7OsVRA.dpuf

Αμφίπολη: Η πορεία προς το μεγάλο μυστικό

 
Ρεπορτάζ: Καζαντζίδης Αλέξανδρος
«Η αρχαιολογία είναι πάντα μαγεία και είναι πάντα το άγνωστο. Δεν ξέρουμε τι θα μας κρύψει και τι θα μας βγάλει η αυριανή μέρα. Ποτέ δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, πάντα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα βρούμε ωραία πράγματα».

Τάδε έφη, λίγους μήνες πριν, η Κατερίνα Περιστέρη, η εκ Καβάλας αρχαιολόγος που συνδέθηκε με την σπουδαιότερη, ίσως, ανασκαφή από την εποχή του Ανδρόνικου, αυτή της Αμφίπολης.

Το Real.grσυνεχίζει το μαγευτικό ταξίδι στα -πιο πρόσφατα, αυτήν τη φορά- ευρήματα στον λόφο Καστά.

Αρχές του 2004. Η Περιστέρη αναλαμβάνει τη θέση της προϊσταμένης της νεοσύστατης ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στις Σέρρες.

2009-2010. Ξεκινούν ανασκαφικές εργασίες στο Αρχαϊκό Νεκροταφείο της περιοχής του λόφου Καστά.


.
«Υπάρχει το σκεπτικό να οριοθετήσω τον Τύμβο, να δούμε γενικά τι συμβαίνει και όχι μόνο με μερικούς τάφους που δίνουν στοιχεία για μικρό χρονικό διάστημα, θέλουμε συνολική εικόνα», αναφέρει η ίδια στο Αθηναϊκό Πρακτορείο.

2012. Για πρώτη φορά αρχίζει η αρχαιολογική σκαπάνη να μπαίνει κάθετα του λόφου, σε βάθος δεκαπέντε μέτρων από τον αγροτικό δρόμο που βρίσκεται στους πρόποδες.

Η πρώτη (νέα) μεγάλη αποκάλυψη είναι γεγονός: έρχεται στο φως το μεγαλειώδες περίβολο του τύμβου, ξεπερνά τα τρία μέτρα ύψος, είναι από θασίτικο μάρμαρο και εκπλήσσει ευχάριστα την ομάδα της Περιστέρη, καθώς διασώζεται σε άριστη κατάσταση.

«Περικλείει σίγουρα σημαντικά ταφικά μνημεία, στα οποία σκοπεύουμε να φτάσουμε», δηλώνει στην ΕΤ3 η αρχαιολόγος.

Μάρτιος 2014. Λίγο μετά το αρχαιολογικό συνέδριο για την ανασκαφική δραστηριότητα στη Μακεδονία η επικεφαλής της ανασκαφής αποκαλύπτει:

«Η είσοδος ήταν κολλημένη στον περίβολο και αγναντεύει, όπως και το λιοντάρι, την Αμφίπολη».

8 Αυγούστου 2014
. Τα πράγματα έχουν πάρει τον δρόμο τους. Εντοπίσθηκαν δύο μαρμάρινες ακέφαλες και άπτερες μαρμάρινες Σφίγγες πάνω σε υπέρθυρο. Μπροστά τους υπήρχε σφραγιστικός τοίχος από πωρόλιθο, από τον οποίο έλειπαν μερικοί λίθοι.

«Όταν τις αντικρίσαμε, ήταν μία μαγική στιγμή, νιώσαμε συγκίνηση. Τα μάτια μας τρέχανε δάκρυα χαράς, ήταν κάτι που δεν το περιμέναμε», ομολογεί η Περιστέρη.

20 Αυγούστου. Με την αφαίρεση έντεκα λίθων από τον τοίχο σφράγισης, αποκαλύπτονται εξ ολοκλήρου οι Σφίγγες από μάρμαρο Θάσου.

Το ύψος των αγαλμάτων είναι 1.45 μ. Εντοπίσθηκαν επίσης τμήματα από τα φτερά τους και τμήμα από τη ράχη του αγάλματος του Λέοντος.

21 Αυγούστου. Ηρθε στο φως κάτω από τη βάση των Σφιγγών το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος.

Φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα. Αμέσως κάτω από αυτό, αποκαλύφθηκαν δύο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας, επίσης επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα με τα ίδια χρώματα.

25 Αυγούστου. Με την αφαίρεση των λιθόπλινθων από τον τοίχο σφράγισης αναδεικνύεται σχεδόν ολόκληρη η πρόσοψη του ταφικού μνημείου.

26 Αυγούστου. Στο κέντρο και μπροστά από την είσοδο αποκαλύπτεται βοτσαλωτό δάπεδο, με ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα, πλαισιωμένα από ασπρόμαυρους ρόμβους.

6 Σεπτεμβρίου Η μέρα είναι ξεχωριστή. Στον χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, αποκαλύφθηκαν κάτω από το μαρμάρινο επιστύλιο, δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες, από θασίτικο μάρμαρο.

Το πρόσωπο της δυτικής Καρυάτιδας σώζεται σχεδόν ακέραιο, ενώ από την ανατολική λείπει.

Οι Καρυάτιδες έχουν πλούσιους βοστρύχους, που καλύπτουν τους ώμους τους, και φορούν χιτώνα.

Οι μορφές, επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης.

12 Σεπτεμβρίου Στο ανώτερο τμήμα του τρίτου διαφραγματικού τοίχου διαπιστώθηκε η ύπαρξη επιμελημένου μαρμάρινου περιθυρώματος, ιωνικού ρυθμού, όπως και τα υπόλοιπα αρχιτεκτονικά μέλη του χώρου.

21 Σεπτεμβρίου. Με την αφαίρεση τριών σειρών του τοίχου σφράγισης αποκαλύφθηκαν ολόκληρες οι Καρυάτιδες, ύψους 2,27 μ. Φορούν ποδήρη χιτώνα και μακρύ κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις.

Φέρουν κοθόρνους διακοσμημένους με κόκκινο και κίτρινο χρώμα, ενώ τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους έχουν αποδοθεί με εξαιρετική λεπτομέρεια. Στέκονται επάνω σε μαρμάρινα βάθρα.

Στην επιφάνεια του βάθρου της ανατολικής Καρυάτιδος διακρίνεται κόκκινο χρώμα.

12 Οκτωβρίου. Το μεγαλείο του αρχαιολογικού θησαυρού όλο και επιβεβαιώνεται. Κατά την αφαίρεση της επίχωσης αποκαλύφθηκε το μεγαλύτερο τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο καλύπτει όλη την επιφάνεια του χώρου δηλαδή, 4,5 μ. πλάτος επί 3 μ. μήκος.

Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι.

Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Το ψηφιδωτό έχει υποστεί φθορά στο κέντρο, σε σχήμα κύκλου, διαμέτρου 0,80 μ.

16 Οκτωβρίου. Αφαιρέθηκαν και τα τελευταία στρώματα χωμάτων από την ανατολική πλευρά του ψηφιδωτού και αποκαλύφθηκε η τρίτη μορφή της παράστασης.

Πρόκειται για γυναικεία νεανική μορφή, με κόκκινους ανεμίζοντες βοστρύχους, η οποία φοράει λευκό χιτώνα που συγκρατείται με κόκκινη λεπτή ταινία στο ύψους του στήθους.

Είναι η μυθολογική παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, με την παρουσία του θεού Ερμή ως ψυχοπομπού, όπως είθισται σε ανάλογες αναπαραστάσεις.

21 Οκτωβρίου. Μπροστά στην είσοδο του τρίτου θαλάμου αποκαλύφθηκαν δυο τμήματα, από το δυτικό θυρόφυλλο, τα οποία και συνανήκουν.

Σε βάθος 0,15 μ. από την επιφάνεια του κατωφλίου εντοπίστηκε και αποκαλύφθηκε το μαρμάρινο κεφάλι της ανατολικής Σφίγγας, ακέραιο με ελάχιστη θραύση στη μύτη. Εχει ύψος 0,60 μ.

Βρέθηκαν, επίσης, θραύσματα από τα φτερά των Σφιγγών.

28 Οκτωβρίου Η υπόθεση εργασίας ότι υπήρχε τέταρτη θύρα δεν επιβεβαιώνεται. Πρόκειται για μαρμάρινο ορθοστάτη που είχε αφαιρεθεί.

Κάτω από τους πωρόλιθους του δαπέδου του τρίτου θαλάμου βρέθηκαν τμήματα των φτερών των Σφιγγών.

Επιπλέον υπήρχε ένα μέρος από τον λαιμό της δεύτερης Σφίγγας και τμήματα από το μέρος του ψηφιδωτού που έλειπε.

12 Νοεμβρίου
. Η ώρα της ιστορικής αποκάλυψης: Τάφος και σκελετός βρέθηκαν στον τύμβο Καστά.

Σε βάθος 1,60μ. από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου, εντοπίστηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος με διάσπαρτα, σιδερένια και χάλκινα καρφιά και οστέινα και γυάλινα διακοσμητικά στοιχεία φέρετρου, μέσα και έξω από τον οποίο υπήρχαν οστά.

29 Νοεμβρίου. Η Περιστέρη παρουσιάζει φωτογραφία των οστών τονίζοντας ότι στόχος είναι η καλύτερη προστασία του σκελετού.

«Κάντε υπομονή θα μας πουν οι ανθρωπολόγοι, σε ονόματα δεν αναφερόμαστε», είπε η κατά τη διάρκεια των επιστημονικών ανακοινώσεων για τις ανασκαφικές εργασίες.

«Το ίδιο το μνημείο είναι από μόνο του ένα αριστούργημα καταπληκτικών καλλιτεχνών» επαναλαμβάνει.

«Πρόκειται για ένα πολυτελέστατο ταφικό μνημείο μία πολύ ακριβή κατασκευή», σχολιάζει η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.

4 Δεκεμβρίου. Στα επτά μαρμάρινα τμήματα των επιστηλίων που ανήκουν στον τρίτο θάλαμο και πιο περίτεχνο χώρο του ταφικού μνημείου βρέθηκαν εντυπωσιακές παραστάσεις.

Οι αρχαιολόγοι διακρίνουν ένα ζώο στο κέντρο που φέρει κέρατα και πιθανόν να είναι ένας ταύρος ανάμεσα σε δύο ανθρώπινες φιγούρες σε κίνηση, μία γυναικεία και μία ανδρική.

Δεξιά της γυναικείας και αριστερά της ανδρικής διακρίνονται υδρίες και φτερωτές μορφές, ενώ η δεξιά φτερωτή μορφή κατευθύνεται προς ένα τριποδικό λέβητα.

22 Δεκεμβρίου Το υπουργείο Πολιτισμού δίνει στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της γεωφυσικής διασκόπησης και της γεωλογικής χαρτογράφησης του τύμβου Καστά.

«Η έρευνα επιβεβαίωσε ότι ο λόφος έχει μικτή δομή με το μεγαλύτερο τμήμα του να είναι φυσικό, ενώ η ανθρωπογενής επίχωση συνιστά σχετικά μικρό τμήμα», τονίζεται μεταξύ άλλων.

Ωστόσο, δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν τα νέα ευρήματα θα ρίξουν φως στην ταυτότητα του «ενοίκου» του ταφικού μνημείου.

Έως την ώρα αυτή, πολλά μένουν να απαντηθούν… Τον Γενάρη αναμένονται τα αποτελέσματα -όπως φύλο, ηλικία, ανάστημα – της μακροσκοπικής μελέτης του οστεολογικού υλικού, από τον τέταρτο χώρο.

Όπως και αν έχει, τα ευρήματα της Αμφίπολης -μοναδικής αξίας ιστορικής και επιστημονικής- πυροδότησαν ένα κρεσέντο ενδιαφέροντος.

Έφεραν στο προσκήνιο την ομορφιά, τον πολιτισμό και την ελπίδα να φτάσουμε σε έναν κόσμο που να μπορεί να συνδέσει το αρχαίο με το σύγχρονο επί κοινή ωφελεία…

.real.gr

Μακεδονία, Αμφίπολη, Μεταλλεία Κασσάνδρας

Σαν συνεχιστές της μεταλλευτικής ιστορίας της Χαλκιδικής, έχουμε και νοιώθουμε την υποχρέωση να σταθούμε κοντά στους συνεχιστές της ιστορικής μνήμης της Αμφίπολης

Η αποκάλυψη του μνημείου του λόφου Καστά στην Αμφίπολη στρέφει ξανά το βλέμμα στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας που εν πολλοίς βασίστηκε στην αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Σήμερα αυτή η ιστορία συνεχίζεται, συνδέοντας με πολλούς τρόπους την Αμφίπολη και τη Χαλκιδική: από την ιστορία τους, μέχρι τη σημερινή τους κυρίαρχη θέση στην ιστορική και οικονομική εξέλιξη της σύγχρονης Ελλάδας.

[ Το ρεπορτάζ ]

Σε αυτή τη λογική, θέλοντας να δούμε πώς αποτυπώνεται αυτή η ιστορική εξέλιξη σήμερα, βρεθήκαμε στη Μεσολακκιά, έχοντας δίπλα μας τον Κώστα Μελίτο, νέο μηχανικό και Δήμαρχο της ιστορικής Αμφίπολης. Κάνοντας ρεπορτάζ στην περιοχή, καταγράψαμε:

  • το πάθος των κατοίκων της, που περιμένουν από αυτή την εξέλιξη τη νέα αρχή της σύγχρονης Ελλάδας
  • τη σεμνή και ταπεινή προσπάθεια του Δημάρχου να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει σε επίπεδο συνθηκών και υποδομής το έργο, στηρίζοντας έμπρακτα, με αυτεπιστασία, την ομάδα των αρχαιολόγων και τις αρμόδιες υπηρεσίες που σηκώνουν το φορτίο της ανασκαφικής δραστηριότητας
  • δεκάδες ανθρώπους με ιστορική μνήμη και συνείδηση που είδαμε μέσα σε λίγες ώρες να επισκέπτονται την περιοχή.

«Αυτή η εικόνα, αλλάζει όλα μας τα δεδομένα. Είναι η θετική οπτική που όλοι χρειαζόμαστε σε μια τέτοια συγκυρία», δήλωσε χαρακτηριστικά η Σμαράγδα Αχταρίδου από τη Θεσσαλονίκη.

Φεύγοντας, σε μια στάση στον Λέοντα της Αμφιπόλεως, ανάμεσα σε μια ομάδα Ισπανών αυτοκινητιστών που αποφάσισαν να επισκεφτούν την Αμφίπολη και να γνωρίσουν την ιστορία της Μακεδονίας, είδαμε μια νέα φοιτήτρια, τη Γεωργία Θεοφανίδου, που μόλις επέστρεφε με το πατέρα της από το ΤΕΙ Σερρών όπου ξεκινά τις σπουδές της: «Νιώθουμε και πάλι περήφανοι», μας είπε. «Εμείς που τώρα ξεκινάμε τη ζωή μας έχουμε ανάγκη από κάτι σημαντικό, κάτι στο οποίο μπορούμε να πιστεύουμε, για τον τόπο μας και για τη χώρα μας».

Αυτή ακριβώς είναι η πιο σημαντική οπτική σχετικά με τη νέα ιστορική εξέλιξη που βιώνουμε όλοι μας. Η οπτική που μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς ο χρυσός, που κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό εξασφάλισε την ισχύ της Ελλάδας κατά τους αρχαίους χρόνους, μπορεί να ξεκλειδώσει την υπεραξία της σύγχρονης Ελλάδας, να δώσει όραμα αλλά και πόρους για να το πραγματοποιήσουν, να το φέρουν εις πέρας.

[ Πόροι από το υπέδαφος ]

Στην αρχαιότητα, η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής ζωής και της ισχύος της Ελλάδας. Από τον άργυρο του Λαυρίου που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της Αθήνας του Περικλέους, μέχρι τον χρυσό της Μακεδονίας που εξασφάλιζε την ισχύ του μακεδονικού Βασιλείου.

Η εξορυκτική δραστηριότητα, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ανάδειξή της αρχαίας Ελλάδας, σε σημείο αναφοράς της παγκόσμιας ιστορίας. Είναι ενδεικτικό το ότι η ισχύς και ο πλούτος της Αθήνας που αντικατοπτρίζεται στον Παρθενώνα, το «σύμβολο» της Ελλάδας, στηρίχθηκε εν πολλοίς και στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Ενώ η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, χρηματοδοτήθηκε από τον χρυσό του Παγγαίου και της Χαλκιδικής.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, τα μεγαλύτερα μεταλλευτικά κέντρα εκμετάλλευσης χρυσού και αργύρου, και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα, λειτουργούσαν κατά την αρχαιότητα στη Χαλκιδική, στην περιοχή της βορειοανατολικής Καβάλας, στη Θάσο και κοντά στον ποταμό Εχέδωρο, στην περιοχή της Φιλιππιάδας, ενώ ένα από τα μεγαλύτερα μεταλλευτικά κέντρα παραγωγής αργύρου στην ιστορία της ανθρωπότητας αποτέλεσε το Λαύριο.

[ Ο «χρυσός» της Μακεδονίας: Παγγαίο – Χαλκιδική ]

Στη Μακεδονία, τα μεταλλεία Παγγαίου και Χαλκιδική λειτούργησαν από το 1300 π.Χ. ως βασικοί πυλώνες παραγωγής χρυσού σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ υπάρχουν αναφορές και ευρήματα ανασκαφών που αποδεικνύουν ότι χρυσός παράγεται στην ανατολική πλευρά της Θάσου ήδη από το 2300 π.Χ.

Στην εποχή του Ηροδότου, παράλληλα με τα μεταλλεία εξόρυξης χρυσού της Θάσου, αναπτύσσονται και τα μεταλλεία της «Σκαπτής Ύλης» στην περιοχή κατά άλλους του Παγγαίου, κατά άλλους της βορειοανατολικής Καβάλας. Συνολικά, και από τα δύο μεταλλευτικά κέντρα παράγεται χρυσός αξίας 300-400 ταλάντων (ισοδυναμεί με περίπου 26 κιλά σε αντίστοιχο άργυρο) ετησίως.

Στη συνέχεια, αναπτύσσονται κατά κύριο λόγο οι εκμεταλλεύσεις χρυσού στο Παγγαίο και στη Χαλκιδική με την αξία της ετήσιας παραγωγής να υπερβαίνει τα 500 τάλαντα.

Όσον αφορά την ισχύ του μακεδονικού βασιλείου, βασίστηκε εν πολλοίς στον ορυκτό πλούτο και στην πρότυπη οργάνωση των μεταλλείων της περιοχής. Το μέγεθος του πλούτου των μακεδονικών «χρυσείων» αποτυπώνεται στους χρυσούς στατήρες, το νόμισμά που εκδόθηκε από το 352 έως το 336 π.Χ. και κυκλοφορούσε έως τον 2ο π.Χ. αιώνα, όχι μόνο στη Μακεδονία, αλλά και στη Ρώμη. Με το νόμισμα αυτό η Μακεδονία κατάφερε να ανταγωνιστεί τους «δαρεικούς στατήρες», ενώ υπερίσχυσε στον νομισματικό πόλεμο με τις αργυρές δραχμές.

[ Η μεταλλευτική ιστορία της Χαλκιδικής ]

Στην περιοχή της βορειανατολικής Χαλκιδικής σώζονται περισσότερα από 300 πηγάδια και περίπου 200.000 κυβικά μέτρα αρχαίων μεταλλουργικών απορριμμάτων, των κοινών «σκουριών», από την «εκκαμίνευση» των μεταλλευμάτων. Η μεταλλευτική ιστορία του Στρατωνικού όρους που περνά από την Αρχαιότητα στο Βυζάντιο και κατόπιν στην Οθωμανική περίοδο, για να φτάσει στην εποχή του Μποδοσάκη και στη σύγχρονη ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας, συμπληρώνει μια πορεία 25 αιώνων. Μέχρι την σύγχρονη αξιοποίηση του χρυσού που μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα τον πιο σημαντικό παραγωγό και εξαγωγέα στην Ευρώπη.

[ Ο σύγχρονος «χρυσός» της Αμφίπολης και της Χαλκιδικής ]

Σήμερα, μετά την ανακάλυψη του ταφικού τύμβου του λόφου Καστά, η ανασκαφική δραστηριότητα στην Αμφίπολη προσελκύει και πάλι το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας και στο ρόλο που διαδραμάτισε σε αυτό η αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Και στρέφει ξανά το βλέμμα στην πρόκληση της σύγχρονης Ελλάδας: την μετάβαση στη νέα εποχή, που βασίζεται στην αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου, στη συνέχεια της μεταλλευτικής ιστορίας και στη δημιουργία ενός νέου κεφαλαίου: «Την αξιοποίηση του χρυσού της Χαλκιδικής».

Και όσο η ανασκαφική δραστηριότητα στην Αμφίπολη προχωράει επαναφέροντας στο νου το μεγαλείο της ελληνικής ιστορίας, τόσο προχωράει και το έργο της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της Χαλκιδικής για την ανάδειξη της μεταλλευτικής υπεραξίας της σύγχρονης Ελλάδας. Η εξέλιξη των δυο αυτών ιστοριών, ξεπερνά την ιστορική σύνδεση και περνά στην πράξη με την έμπρακτη τεχνική στήριξη του Δήμου Αμφίπολης, από τους ανθρώπους της Ελληνικός Χρυσός, στην προσπάθειά στήριξης του ανασκαφικού έργου:

«Σαν συνεχιστές της μεταλλευτικής ιστορίας της Χαλκιδικής, έχουμε και νιώθουμε την υποχρέωση να σταθούμε κοντά στους συνεχιστές της ιστορικής μνήμης της Αμφίπολης. Με όποιον τρόπο. Χωρίς ποτέ να ζητηθεί το όποιο αντάλλαγμα. Το κάναμε και θα το κάνουμε»,
Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός.

 Αναδημοσίευση από Μεταλλευτικά Νέα

Το μαγευτικό ταξίδι της ανασκαφής της Αμφίπολης

Real.gr
Γιατί ο Δημήτρης Λαζαρίδης είχε από χρόνια καταλάβει ότι κάτι σπουδαίο κρύβεται στην περιοχή. Τι αναφέρουν τα πρακτικά της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)
Το μαγευτικό ταξίδι της ανασκαφής της Αμφίπολης
26.04.1956: «Άρχισαν συστηματικές ανασκαφές στην Αμφίπολη σ’ ένα μεγάλο νεκροταφείο για να προστατευτεί η περιοχή από την αρχαιοκαπηλία. Πήρα την απόφαση να αρχίσω, παρά τις αδυναμίες, για να διασωθεί το καταπληκτικό πλήθος των κτερισμάτων».
ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Coolest Archaeological Discoveries of 2014

Coolest Archaeological Discoveries of 2014
This colorful mosaic, showing Persephone’s abduction by Hades, was uncovered at the Amphipolis tomb in Greek Macedonia.

Thanks to the careful work of archaeologists, we learned more in the past year about Stonehenge’s hidden monuments, Richard III’s gruesome death and King Tut’s mummified erection. From the discovery of an ancient tomb in Greece to the first evidence of Neanderthal art, here are 10 of Live Science’s favorite archaeology stories of 2014.

 1. An Alexander the Great-era tomb at Amphipolis

Rarely do archaeological digs attract so much attention in real time. But at Amphipolis, an ancient coastal city in northern Greece, the discovery of a lavish 2,300-year-old tomb has created a national frenzy. In August, state archaeologists broke through the entrance of a huge burial mound that’s been billed as the largest of its kind in the Greek world. (Its perimeter measures about 1,600 feet, or 490 meters.) [See Photos of the Ancient Tomb at Amphipolis]

Excavators found broken sphinxes, two female statues called caryatids, a remarkably intact mosaic floor and some skeletal material, which is awaiting analysis. It’s still unclear who was buried inside the tomb, but some have speculated that it could be someone from Alexander the Great’s inner circle.

2. Stonehenge’s secret monuments

Capping a four-year survey of the landscape around England’s Stonehenge, researchers reported that they found signs of at least 17 previously unknown Neolithic shrines. The big announcement — which was accompanied by TV specials on the BBC and Smithsonian Channel — could change the way historians have thought of Stonehenge.

Stonehenge is undoubtedly a major ritual monument, which people may have traveled considerable distances to come to, but it isn’t just standing there by itself,” project leader Vincent Gaffney, an archaeologist at the University of Birmingham, told Live Science in September. “It’s part of a much more complex landscape with processional and ritual activities that go around it.” [See Images of Hidden Stonehenge Monuments]

3. A shipwreck under the World Trade Center

In the summer of 2010, archaeologists in New York discovered a school-bus-size shipwreck in an unlikely place: the site of the World Trade Center, still under construction after the Sept. 11, 2001, terrorist attacks. This year, tree-ring researchers who were studying the ship’s fragile timbers announced that they had uncovered new details about the vessel.

The ship was likely built in 1773, or soon after, in a small shipyard near Philadelphia, according to the study, which was published in the journal Tree-Ring Research. What’s more, the ship’s timbers may have originated from the same white oak forest where wood was harvested to build Philadelphia’s Independence Hall, the researchers said.

4. Richard III’s twisted spine, kingly diet and family tree

Once lost to history, the skeleton of Britain’s King Richard III was found under a parking lot in 2012, and since then, the monarch’s remains have been a boon for scientists who study centuries-old DNA, diet and disease. Among this year’s findings, scientists reported that they found a mitochondrial DNA match between Richard and two of his living relatives, offering further confirmation that the bones really belong to the king. A model of Richard’s misshapen spine showed that he suffered from adolescent idiopathic scoliosis.

Isotopes locked in Richard’s teeth and bones revealed that the king ate (and drank) quite well during his two years at the throne. And, after a much-delayed autopsy, researchers also determined this year that Richard likely died a quick death on the battlefield; they found two wounds on the back of Richard’s skull that were likely candidates for the fatal blow.

5. A teenager in a “black hole”

At the bottom of an underwater cave called Hoyo Negro (Spanish for “Black Hole”) in Mexico’s Yucatan Peninsula, divers discovered a near-complete skeleton of a teenage girl. Dubbed “Naia,” the girl was found alongside unlikely gravemates: saber-toothed cats, pumas, sloths and bears. Researchers think Naia and the animals likely fell to their deaths 12,000 to 13,000 years ago, before the pit filled with water when the world’s glaciers started melting.

Scientists also found that DNA from Naia’s remains resembled modern Native American DNA. The discovery, which was reported in May in the journal Science, could help solve the long-standing debate over the identity of the first Americans. [In Photos: Human Skeleton Sheds Light on First Americans]

6. Syria by satellite

The paralyzing political situation in Syria has become somewhat of a test for satellite archaeology. Shut out of the war-torn country, archaeologists have turned to aerial images to learn about the state of Syria’s ancient ruins. So far, their findings have been grim.

Five of Syria’s six UNESCO World Heritage sites show “significant damage,” and some buildings are now “reduced to rubble,” according to an analysis of satellite images by the nonprofit and nonpartisan American Association for the Advancement of Science (AAAS). Meanwhile, the American Schools for Oriental Research was given a $600,000 grant from the U.S. State Department to fund a Syrian Heritage Initiative for a year. At the organization’s annual meeting last month in San Diego, researchers with the initiative reported that 63 of the 400 archaeological sites they analyzed exhibited war-related looting.

7. Jesus’ wife?

This story might be more of an “undiscovery.” In September 2012, Harvard University divinity professor Karen King announced the sensational finding of a small papyrus fragment written in Coptic. The text contained references to a “Mary” and the translated line, “Jesus said to them, ‘My wife, she will be able to be my disciple.'” The suggestion was that Mary Magdalene may have been Jesus’ wife — or that some people in ancient times at least believed she was his wife.

Biblical scholars had aired their suspicions about the authenticity of the so-called “Gospel of Jesus’ Wife” because of problematic features, such as bad handwriting and grammatical errors. And earlier this year, a Live Science investigation revealed that the papyrus has a flimsy provenance. The anonymous owner of the papyrus claims to have purchased the document from a now-deceased man whose family said he never collected antiquities. The text is looking more and more like a forgery.

8. Mummy cheese

The world’s oldest known cheese was found this year, tucked away on the bodies of 3,800-year-old mummies in northwest China’s Taklamakan Desert. Scholars had previously uncovered archaeological clues suggesting that cheese making began as early as the sixth millennium B.C., but actual samples of ancient cheese are hard to come by.

Archaeologists found clumps of a yellowish substance on the chests and necks of mummies during recent excavations in China’s Xiaohe Cemetery. A chemical analysis showed that these blobs were really cheese. These dairy treats would have been nutritious, easily digestible and quite similar to yogurtlike kefir, according to the study in the Journal of Archaeological Science. The cheese was presumably left in the graves as a snack to be enjoyed in the afterlife.

9. King Tut’s 3,300-year erection

Researchers have long noted several anomalies of King Tutankhamun’s embalming. The young pharaoh was buried in a lavish tomb in Egypt’s Valley of the Kings without a heart, an excessive amount of black oils and goolike resins were applied to his body, and his penis was mummified erect at a 90-degree angle. A recent study in the journal Études et Travaux suggests that King Tut’s unusual burial was part of a deliberate effort to fight a religious revolution unleashed by his father.

King Tut’s father, Akhenaten, is famous for trying to introduce monotheism to Egypt. He wanted religion to center on the worship of the Aten, the sun disc, and destroyed images of other gods. King Tut, meanwhile, was trying to bring back polytheism during his reign. To emphasize that return to tradition, Tut’s embalmers may have tried to make the king look like Osiris, the Egyptian god of the underworld, who is often depicted with an erect penis to evoke his regenerative powers.

10. Artists like us?

Sometimes, big discoveries come in small packages. This year, two separate studies of tiny, simple etchings cast doubt on whether modern humans are really the only Homo species to have created art. A geometric carving on a rock in the back of a cave in Gibraltar may have been created by Neanderthals, the closest known relatives of modern humans, some 40,000 years ago, according to one study in the journal Proceedings of the National Academy of Sciences. Researchers who tried to recreate the gridlike etching said this carving wasn’t the accidental byproduct of butchery, but rather an intentional design.

Earlier this month, another group of scientists in Java, Indonesia, reported in the journal Nature that they found a series of slashes and an “M”-shaped zigzag” on a shell that’s between 540,000 and 430,000 years old. They attributed the scribbles to Homo erectus, an ancestor of modern humans. In both cases, it’s unclear what meaning (if any) the “artwork” held, but the studies suggest our human ancestors and extinct relatives were capable of abstract thinking.

Copyright 2014 LiveScience, a TechMediaNetwork company. All rights reserved. This material may not be published, broadcast, rewritten or redistributed.

Μέγας Αλέξανδρος…το μαντείο του Άμμωνα

Alexander-The-Great-Die
 
Το μαντείο του Άμμωνα, μέσω των Ελλήνων της Κυρηναϊκής ήταν παλαιόθεν γνωστό στους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας, που πίστευαν ότι από εκεί είχε φθάσει η σχετική τέχνη στο αρχαιότερο μαντείο τους, εκείνο της Δωδώνης. Έχαιρε μεγάλου σεβασμού (ο Αριστοφάνης θεωρούσε το Μαντείο του Άμμωνα ως το δεύτερο σημαντικότερο μετά από εκείνο των Δελφών, ο Πίνδαρος είχε ιδρύσει στη Θήβα ναό του Άμμωνα και οι Αθηναίοι είχαν στείλει επίσημη αντιπροσωπεία κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, για να πάρουν χρησμό).

Είχε τη φήμη του αλάνθαστου και κατά καιρούς το είχαν συμβουλευθεί πολλοί Έλληνες ήρωες, μεταξύ των οποίων ο Περσέας, όταν ο Πολυδέκτης τον έστειλε να σκοτώσει τη Γοργόνα και ο Ηρακλής, όταν πήγε στη Λιβύη για να αντιμετωπίσει τον Ανταίο. Επίσης ο Φίλιππος μετά από ένα ενύπνιο (όνειρο) έστειλε τον Χαίρωνα τον Μεγαλοπολίτη στο μαντείο των Δελφών, για να ζητήσει χρησμό και ο Απόλλων απάντησε ότι όφειλε να τιμά και να θυσιάζει στον Άμμωνα περισσότερο απ’ όσο στους άλλους θεούς και ότι θα έχανε το μάτι εκείνο, με το οποίο είχε δει από τη χαραμάδα τον Άμμωνα με μορφή ερπετού να κοιμάται με την Ολυμπιάδα. Ο Αλέξανδρος υποτίθεται ότι ήθελε να μιμηθεί τον Περσέα και τον Ηρακλή (εγγονό του Περσέα), επειδή καταγόταν κι απ’ τους δύο και επιπλέον απέδιδε μέρος της καταγωγής του στον Άμμωνα (σύμφωνα με το ενύπνιο του πατέρα του) αν και το τελευταίο κατά πάσα πιθανότητα είναι μεταγενέστερη επινόηση.
Από τις εκβολές του Νείλου, όπου είχε οριοθετήσει την πόλη του, ο Αλέξανδρος ξεκίνησε με ένα ελαφρύ και ταχυκίνητο απόσπασμα συνοδείας για το μαντείο του Άμμωνα Ρα στην όαση Σίουα, ένα δύσκολο ταξίδι περίπου 530 χλμ ή 2.867 σταδίων, δηλαδή περίπου 15 σταθμών. Κανένας από τους αρχαίους ιστορικούς δεν αναφέρει πόσο στρατό πήρε μαζί του ο Αλέξανδρος, αλλά θα πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένο ότι ήταν ελαφροί πεζοί και ιππείς, ίσως υπασπιστές και πρόδρομοι, ενώ για τη μεταφορά των εφοδίων ο Κούρτιος λέει ότι χρησιμοποιήθηκαν καμήλες. Προχώρησε παραλιακά, ώστε να έχει την υποστήριξη του στόλου, διέσχισε την όχι εντελώς άνυδρη έρημο και μετά από 1.600 στάδια (περίπου 295 χλμ) έφτασε στο Παραιτόνιο(Μάρσα Ματρούχ). Εκεί τον συνάντησαν πρέσβεις από τις ελληνικές πόλεις της Κυρηναϊκής. Του παρέδωσαν ένα στεφάνι, 300 ἵππους πολεμιστάς, 5 εξαιρετικά τέθριππα (ίσως ένα από κάθε μέλος της Πεντάπολης) πολλά άλλα μεγαλοπρεπή δώρα και συνήψαν μαζί του σύμφωνο φιλίας και συμμαχίας.
Πορεία Μεγ. Αλεξάνδρου στην Αίγυπτο_πηγή alexanderofmakedon
Στο Παραιτόνιο ανεφοδιάστηκαν για τελευταία φορά από το στόλο, στράφηκα νότια και μπήκαν στην έρημο, που ήταν αμμώδης και άνυδρη και όπου ο Καμβύσης έχασε 50.000 άνδρες σε μία αμμοθύελλα. Στα 1.388 στάδια ή 7 περίπου σταθμούς, που απέμεναν ως το μαντείο, δεν θα χρειαζόταν να ανεφοδιασθούν σε τρόφιμα, αλλά το νερό θα τους έφτανε μόνο για τέσσερεις ημέρες. Προχωρούσαν κυρίως το βράδυ, λίγο πριν τη δύση του ηλίου μέχρι λίγο μετά την ανατολή του, ώστε να αποφεύγουν τον εξοντωτικό ήλιο της ερήμου. Ο Αλέξανδρος εφάρμοσε αυτήν την τακτική και στις άλλες ερήμους, που χρειάσθηκε να διασχίσει. Την τέταρτη ημέρα από την τελευταία υδροληψία ένας ισχυρός νότιος άνεμος σήκωσε αμμοθύελλα, που κατέστρεψε όλα τα μονοπάτια, τα ίχνη και τα σημάδια επί του δρομολογίου με συνέπεια οι οδηγοί να χάσουν τον προσανατολισμό τους. Το απόθεμα του νερού εξαντλήθηκε, αλλά με παρέμβαση του Άμμωνα, ο οποίος σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς ήθελε ο Αλέξανδρος να φτάσει στο μαντείο του, έβρεξε ξαφνικά και το απόσπασμα μπόρεσε να υδροδοτηθεί για άλλες τέσσερις ημέρες.
Εκτός από τη βροχή ο Άμμων τους έστειλε κι άλλη βοήθεια. Κατά τον Καλλισθένη μπροστά από το απόσπασμα πετούσαν κοράκια, που κράζοντας τους έδειχναν την πορεία και βοηθούσαν να βρουν το κύριο σώμα, όσοι έχαναν το δρόμο μέσα στη νύχτα. Κατά τον Αριστόβουλο τα κοράκια ήταν δύο και ίσως δεν είναι χωρίς σημασία αυτή η διήγηση, αφού κατά την παράδοση της περιοχής μέχρι και σήμερα το πέταγμα δύο κοράκων (ούτε ενός ούτε περισσοτέρων από δύο) θεωρείται ευτυχής οιωνός για τους αυτόχθονες, που ξεκινούν ταξίδι για την όαση Σίουα. Κατά τον Πτολεμαίο δεν ήταν κοράκια, αλλά δύο δράκοντες με ανθρώπινη φωνή.
Μαντείο του Άμμωνα
Το μαντείο του Άμμωνα βρισκόταν σε όαση μέσα στην αμμώδη και άνυδρη έρημο της Λιβύης. Το μέγιστο πλάτος της όασης ήταν 40 στάδια (περίπου 7,5 χλμ) και ήταν γεμάτη ήμερα δένδρα, ελιές και φοίνικες. Εκεί βρισκόταν και η μοναδική πηγή της περιοχής, της οποίας το νερό άλλαζε θερμοκρασία στη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Το μεσημέρι έφτανε να είναι σχεδόν παγωμένο, στη συνέχεια η θερμοκρασία του ανέβαινε, τα μεσάνυχτα έφτανε στο υψηλότερο σημείο και μετά άρχιζε πάλι να ψυχραίνει. Εκεί κοντά υπήρχαν αλατωρυχεία, τα οποία έδιναν εξαιρετικής ποιότητας αλάτι, καθαρό σαν κρύσταλλο. Μερικά κομμάτια του ήταν μεγαλύτερα από 3 δακτύλους (περίπου 5,5 εκ.) και ήταν περιζήτητο στις θυσίες.
Εφόσον η αποτύπωση των ορίων της Αλεξάνδρειας έγινε την 20η Ιανουαρίου 331 π.Χ., ο Αλέξανδρος πρέπει να εισήλθε στον περιτειχισμένο χώρο του μαντείου την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου, ή την πρώτη του Φεβρουαρίου, ανάλογα με την ταχύτητα που κάλυψε τους 15 σταθμούς από τον Νείλο ως το μαντείο. Αν ο σχεδιασμός της Αλεξάνδρειας έγινε κατά την επιστροφή του από το μαντείο του Άμμωνα, τότε η επίσκεψη στο μαντείο πρέπει να έγινε το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου. Για το τι ακριβώς συνέβη στο μαντείο έχουμε πολλές παραλλαγές και στην αρχαιότητα ίσως να υπήρχαν ακόμη περισσότερες, αφού το θέμα και μεταφυσικό ήταν και τη θεοποίηση του Αλεξάνδρου αφορούσε. Το λογικό είναι να υποθέσουμε ότι οι «σύμβουλοι επικοινωνίας» του Αλεξάνδρου κατασκεύασαν μία συγκεκριμένη ιστορία, η οποία παραλλάχθηκε στη συνέχεια από τους διάφορους ιστορικούς και μυθιστοριογράφους ανάλογα με το ύφος και τις αντιλήψεις του καθενός.
Στην παραλλαγή του Πλούταρχου ο προφήτης του μαντείου για λόγους φιλοφρόνησης φέρεται να προσφώνησε τον Αλέξανδρο στα ελληνικά, αλλά επειδή δεν τα μιλούσε καλά αντί να πει «ὦ, παιδίον» είπε «ὦ, παιδίος». Αμέσως διαδόθηκε (δηλαδή, κάποιος φρόντισε να διαδοθεί) η φήμη ότι ο προφήτης προσφώνησε τον Αλέξανδρο «ὦ, παῑ Διός». Δηλαδή ο Αλέξανδρος φέρεται να εκμεταλλεύθηκε τα άσχημα Ελληνικά του Αιγύπτιου ιερέα, για να διακηρύξει ότι ένα παγκόσμιας αναγνώρισης μαντείο τον αναγνώριζε ως γιο του ανώτατου θεού της Αιγύπτου. Στην παραλλαγή του Διόδωρου και του Κούρτιου ο προφήτης φέρεται να είπε «χαίρε, παιδί μου και αυτή η προσφώνηση είναι από τον θεό» και ο Αλέξανδρος να απάντησε «Το δέχομαι, πατέρα, και στο εξής θα αποκαλούμαι γιος σου». Εδώ ο πονηρός ιερέας φέρεται να έσπευσε να προσφέρει στον Αλέξανδρο αυτό, που ήθελε. Σε αμφότερες τις παραλλαγές ο Αλέξανδρος, πάντοτε γενναιόδωρος προς τους συνεργάτες του, αφιέρωσε στον ναό σημαντικά αναθήματα. Ο Ιουστίνος λέει ότι είχε στείλει νωρίτερα ανθρώπους του για να δωροδοκήσουν τους ιερείς και να πουν αυτά που εκείνος ήθελε να ακούσει. Έτσι, όταν μπήκε στον ναό οι ιερείς τον ζητωκραύγασαν «αυθόρμητα» ως γιο του Άμμωνα. Ο Αρριανός, που δεν εγκρίνει την επιλογή του Αλεξάνδρου να ανακηρυχθεί θεός, λέει λακωνικά ότι ο Αλέξανδρος «άκουσε αυτά, που επιθυμούσε».
Ανάγλυφη απεικόνιση του Αλεξάνδρου ως Φαραώ στο Luxor στον ναό του Amenhotep III
Μέχρι την επίσκεψή του στο μαντείο του Άμμωνα, ο Αλέξανδρος δεν είχε εκδηλώσει καμία πρόθεση να θεοποιηθεί, όμως τα περιγραφόμενα ως περιστατικά κατά την εκεί επίσκεψή του, δείχνουν ότι η απόφασή του ήταν ήδη ειλημμένη. Στην Αίγυπτο, όπου ο ανώτατος άρχων ήταν γιος θεού, του ήταν ασφαλώς χρήσιμο να τον αναγνωρίσει ως γιο του ο ανώτατος θεός της χώρας. Εκεί άκουσε από τον φιλόσοφο Ψάμμωνα ότι όλοι οι άνθρωποι διοικούνται από τον θεό, άρα θα τους διοικούσε ευκολότερα, αν ήταν κι ο ίδιος θεός. Αυτές οι πολύ χρήσιμες επαφές και συζητήσεις πρέπει να έγιναν στη Μέμφιδα, την πρωτεύουσα του ενωμένου βασιλείου της Αιγύπτου.
Είδαμε ότι η Αίγυπτος συχνά επαναστατούσε κατά των Περσών και η τελευταία της εξέγερση έδωσε την ευκαιρία στον Φίλιππο να κηρύξει τον πόλεμο στην Περσία, για να τον τερματίσει αμέσως μόλις η Αίγυπτος επανυποτάχθηκε. Το γεγονός ότι δεν επαναστάτησε ξανά μετά την κατάκτησή της από τον Αλέξανδρος είναι χωρίς αμφιβολία αποτέλεσμα συμφωνίας του Αλεξάνδρου με το πανίσχυρο Αιγυπτιακό ιερατείο. Ο Αλέξανδρος σεβάστηκε την Αιγυπτιακή θρησκεία (εξ’ ού και ο ναός της Ίσιδας στην Αλεξάνδρεια) τον τοπικό τρόπο διοίκησης, τα προνόμια του ιερατείου και σε αντάλλαγμα εκείνο τον αναγνώρισε ως Φαραώ καταργώντας τις παλιές δυναστείες. Ως Φαραώ έπρεπε να είναι και γιος του Άμμωνα, καταλληλότεροι δε για την αναγνώρισή του ήταν οι ιερείς του μαντείου, οι οποίοι ασφαλώς θα έλαβαν τις σχετικές οδηγίες, προς τις οποίες και συμμορφώθηκαν, επισφραγίζοντας τη συμφωνία.
Την ίδια πολιτική (δηλαδή την ίδια συμφωνία) εφήρμοσε αργότερα ο Πτολεμαίος και η δυναστεία, που ίδρυσε. Είναι αδύνατον να δούμε μέσα από το πέπλο της προπαγάνδας πότε αποφάσισε ο Αλέξανδρος να γίνει γιος θεού, πάντως από την όαση Σίουα και μετά άρχισε να μορφοποιεί και να υλοποιεί τη διαδικασία θεοποίησής του. Οι βάρβαροι, οι ασπόνδυλοι αυλοκόλακες και οι πάντοτε αδίστακτοι επικοινωνιολόγοι, που πρόθυμα τον προσφωνούσαν «γιο του Δία», άρχισαν να του γίνονται όλο και πιο χρήσιμοι και να αποκτούν όλο και περισσότερη δύναμη.
Παραδίδεται ακόμη ότι, στην ερώτηση του Αλεξάνδρου αν είχε τιμωρήσει όλους τους φονιάδες του πατέρα του, ο προφήτης τον πρόσταξε επιτακτικά να μη βλασφημεί, διότι πατέρας του ήταν ο Άμμων (τον οποίο οι Έλληνες αντιστοίχιζαν προς τον Δία) τον οποίο ουδείς μπορούσε να σκοτώσει και ότι οι φονιάδες του θνητού Φιλίππου είχαν εν πάσει περιπτώσει τιμωρηθεί όλοι. Ο Αλέξανδρος φυσικά δεν ήταν θρησκόληπτος και η συνωμοσία για τη δολοφονία του πατέρα του είχε εξιχνιαστεί, άρα δεν μπορεί να ήταν δική του η αμφιβολία, στην οποία ζητούσε απάντηση.
Η δυσμένεια του Φιλίππου, στην οποία είχε πέσει παλαιοτέρα ο ίδιος και η Ολυμπιάδα, πυροδότησαν τις εικασίες (από τότε μέχρι και σήμερα) ότι ο Αλέξανδρος κι η μητέρα του είχαν συμμετάσχει στη συνομωσία. Η διαβεβαίωση του θεού ότι δεν υπήρχαν ατιμώρητοι συνωμότες πρέπει να σκόπευε στην οριστική απαλλαγή τους απ’ αυτές τις υποψίες. Στη συνέχεια ο Αλέξανδρος ρώτησε, αν ο θεός θα τον κάνει κυρίαρχο όλων των ανθρώπων και φυσικά ο προφήτης απάντησε ότι αυτή ήταν η θέληση του θεού. Θα ήταν άλλωστε παράλογο να αρνηθεί ο θεός στο γιο του την κυριαρχία εφ’ όλων των δημιουργημάτων του.
Αφού πήρε από τον Άμμωνα ένα εξαιρετικό εργαλείο διοίκησης των Ασιατών, επέστρεψε στη Μέμφιδα είτε από τον ίδιο δρόμο (κατά τον Αριστόβουλο) είτε κατευθείαν (κατά τον Πτολεμαίο). Την άποψη του Αριστόβουλου ενισχύουν οι ιστορικοί, που τοποθετούν το σχεδιασμό της Αλεξάνδρειας κατά την επιστροφή. Την άποψη του Πτολεμαίου φαίνεται να ενισχύουν δύο σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στο ένα από τα δύο δρομολόγια, που χρησιμοποιούσαν τα καραβάνια μέχρι πριν από 200 χρόνια, για να φτάσουν από την όαση Σίουα στο Νείλο. Συγκεκριμένα στην όαση Μπαχαρίγια, τη σημαντικότερη στο δρόμο των καραβανιών, καθώς και στο τέρμα του ίδιου δρόμου, λίγο έξω από το Φαγιούμ, ανακαλύφθηκαν αντίστοιχα δύο μικροί αιγυπτιακοί ναοί αφιερωμένοι στη λατρεία του θεού-Φαραώ Αλεξάνδρου. Επειδή ο Αρριανός είναι κατά πολύ ακριβέστερος από τους υπόλοιπους σωζόμενους ιστορικούς, δεχόμαστε ότι ο Αλέξανδρος σχεδίασε την Αλεξάνδρεια κατά τη μετάβαση, άρα δεν ήταν υποχρεωμένος να επιστρέψει από το ίδιο δρομολόγιο. Επειδή δε βασικό χαρακτηριστικό του Αλεξάνδρου ήταν η ταχύτητα, δεχόμαστε την άποψη του Πτολεμαίου, την οποία θεωρούμε ότι επιβεβαιώνουν οι δύο Αιγυπτιακοί ναΐσκοι.
Πτολεμαίος Α΄
Ο Αλέξανδρος επιστρέφοντας στα τέλη Ιανουαρίου ή αρχές Φεβρουαρίου 331 π.Χ στη Μέμφιδα, βρήκε να τον περιμένουν πολλές πρεσβείες από την Ελλάδα και εκείνος τους ικανοποίησε όλα τα αιτήματα. Παρέλαβε και ενισχύσεις από τον Αντίπατρο, 400 Έλληνες μισθοφόρους υπό τον Μένοιτο του Ηγήσανδρου και 500 Θράκες ιππείς υπό τον Ασκληπιόδωρο του Ευνίκου. Έκανε πάλι θυσίες, παρέλαση, αθλητικούς και μουσικούς αγώνες και τακτοποίησε τα διοικητικά ζητήματα της σατραπείας. Όπως είχε συμφωνηθεί στην παράδοση της Αιγύπτου, επέλεξε δύο Αιγυπτίους νομάρχες, το Δολόασπη και τον Πετίση, και τους ανέθεσε εξ ημισείας τη διοίκηση της χώρας. Επειδή όμως αρνήθηκε ο Πετίσης, την ανέλαβε όλη ο Δολόασπης.
Στο φρουραρχείο της Μέμφιδας τοποθέτησε τον εταίρο Πανταλέοντα από την Πύδνα και στου Πηλουσίου τον εταίρο Πολέμωνα του Μεγακλή από την Πέλλα. Στο Σώμα των Μισθοφόρων όρισε αρχηγό τον Λυκίδα τον Αιτωλό, γραμματέα όρισε τον εταίρο Εύγνωστο του Ξενοφάντη και επόπτες τον Αισχύλο και τον Έφιππο. Έδωσε τη διοίκηση της Λιβύης στον Απολλώνιο του Χαρίνου. Το αραβικό τμήμα της Αιγύπτου, προς την πλευρά της Ηρωούπολης το ανέθεσε σε έναν Έλληνα της Αιγύπτου, τον Ηρομένη από τη Ναύκρατη, ο οποίος έπρεπε να αφήσει τους νομάρχες να διοικούν κατά τις παλιές συνήθειες, ενώ είχε την προσωπική ευθύνη για τη συλλογή των φόρων. Ναύαρχο του στόλου στην Αίγυπτο όρισε τον Πολέμωνα του Θηραμένη. Μοίρασε την ανώτατη στρατιωτική διοίκηση της Αιγύπτου στους Πευκέστα του Μακαρτάτη και Βάλακρο του Αμύντα, επειδή η χώρα ήταν μεγάλη και πλούσια και δεν του άρεσε η ιδέα να αφήσει την ηγεσία της σε ένα μόνο άνθρωπο μετά από κάποια δυσάρεστα πράγματα, που είχε πληροφορηθεί για τον Φιλώτα, τον έμπιστο διοικητή του εταιρικού ιππικού.
Όταν ο Παρμενίων κατέσχεσε τα σκευοφόρα των Περσών στη Δαμασκό, ανάμεσα στα λάφυρα ήταν και κάποια Αντιγόνη, μία ωραία γυναίκα από την Πύδνα της Μακεδονίας, που την πήρε ως ερωμένη ο Φιλώτας. Της καυχιόταν για τις επιτυχίες, τις δικές του και του πατέρα του, του Παρμενίωνα, της έλεγε ακόμη ότι ο Αλέξανδρος είναι μειράκιον (παιδαρέλι) και ότι κατείχε την εξουσία χάρη στον ίδιο και τον Παρμενίωνα. Η Αντιγόνη τα είπε σε κάποιον, εκείνος σε κάποιον άλλο, και όπως συμβαίνει συνήθως, από στόμα σε στόμα έφτασαν στα αφτιά του Κρατερού, ο οποίος την οδήγησε ενώπιον του Αλεξάνδρου. Ο Φιλώτας δεν είχε διαπράξει κάποιο αδίκημα, αλλά δεν ήταν ασήμαντο να αμφισβητείται ο βασιλιάς και αρχιστράτηγος της εκστρατείας από τον διοικητή του εταιρικού ιππικού και γιο του υποδιοικητή της στρατιάς. Έτσι ο Αλέξανδρος τη διέταξε να διατηρήσει τις σχέσεις της με τον Φιλώτα και να τον κρατάει ενήμερο.
Οι πληροφορίες, που έδινε η Αντιγόνη ήταν χωρίς αμφιβολία επαρκείς, για να απομακρυνθεί ο Φιλώτας από το αξίωμά του, το οποίο πάνω απ’ όλα απαιτούσε άτομο εμπιστοσύνης. Όμως ο πατέρας του Φιλώτα, ο Παρμενίων, είχε αποδείξει την πίστη του στον Αλέξανδρο μετά τον οποίο ήταν ο δεύτερος ισχυρότερος αξιωματικός της στρατιάς. Ο αδελφός του Φιλώτα, ο Νικάνωρ, κατείχε μία άλλη νευραλγική και τιμητική θέση, ήταν ο διοικητής των υπασπιστών των εταίρων και είχε διατελέσει αρχηγός του στόλου κατά τις επιχειρήσεις στη Μίλητο. Η συμπεριφορά του Φιλώτα ήταν λοιπόν ενοχλητική και κατακριτέα, αλλά όσο την περιόριζε στον στενό προσωπικό του κύκλο, ο Αλέξανδρος δεν έπαιρνε μέτρα εναντίον του. Περιοριζόταν να καταγράφει τις πληροφορίες και να επιφυλάσσεται για το μέλλον.
Πηγές – Βιβλιογραφία
alexanderofmacedon.info
Αρριανός Γ.3, Γ.4., Γ.26
Διόδωρος ΙΖ.49.2-6, 51.1-4
Πλούταρχος Αλέξανδρος 3.1-2, 26.12, 27. 48.-49.2
Κούρτιος 4.7.12-28
Ιουστίνος 11.11.6-9
Ηρόδοτος Γ.25
chilonas.wordpress.com
theancientweb.wordpress.com

Η κηδεία του Ηφαιστίωνα

?????Στη Βαβυλώνα έγινε η κηδεία του Ηφαιστίωνα, τη σορό του οποίου είχε φέρει πιο πριν ο Περδίκκας. Για την κατασκευή της ταφικής πυράς ο Αλέξανδρος γκρέμισε τα τείχη της πόλης σε έκταση 10 σταδίων (περίπου 1,8 χμ), διάλεξε τις ψημένες πλίνθους, εξομάλυνε το έδαφος και έφτιαξε ένα τετράγωνο κρηπίδωμα επιφανείας ενός τετραγωνικού πλέθρου (περίπου 874 τμ). Πάνω του κατασκεύασε 30 θαλάμους και έστρωσε την οροφή τους με κορμούς φοινίκων, ώστε όλη η κατασκευή να είναι τετράγωνη. Η εξωτερική διακόσμηση αποτελούνταν από επτά επάλληλα διαζώματα. Το διάζωμα της βάσης αποτελούσαν 240 χρυσές πλώρες πεντήρων, που στις επωτίδες (τα δύο δοκάρια εκατέρωθεν της πλώρης, απ’ όπου κρεμούσαν τις άγκυρες) είχαν από ένα άγαλμα τοξότη ύψους 4 πήχεων (περίπου 1,80 μ), με το ένα πόδι γονατισμένο (σε θέση βολής), ενώ στο κατάστρωμα υπήρχαν ανδριάντες ενόπλων ύψους 5 πήχεων (περίπου 2,20 μ). Τα διάκενα ανάμεσα στις πλώρες συμπλήρωναν μάλλινες φοινικίδες (κόκκινες σημαίες, που σηματοδοτούσαν την έναρξη ναυμαχίας). Στο δεύτερο επίπεδο είχαν τοποθετηθεί δάδες ύψους 15 πήχεων (περίπου 6,60 μ). Στη λαβή τους είχαν χρυσά στεφάνια, στο σημείο της καύσης είχαν αετούς, που κοιτούσαν προς τα κάτω με ανοιχτά τα φτερά τους, και στις βάσεις τους είχαν δράκοντες, που κοιτούσαν τους αετούς. Στο τρίτο επίπεδο υπήρχαν παραστάσεις κυνηγιού κάθε είδους ζώων, στο τέταρτο επίπεδο υπήρχε χρυσή παράσταση κενταυρομαχίας και το πέμπτο διάζωμα είχε χρυσές παραστάσεις λεόντων και ταύρων εναλλάξ. Το έκτο διάζωμα είχε παραστάσεις μακεδονικών και περσικών όπλων, που συμβόλιζαν τη νίκη των Μακεδόνων επί των βαρβάρων. Στο ανώτατο διάζωμα υπήρχαν κούφια αγάλματα Σειρήνων, απ’ όπου αθέατες μοιρολογήτρες έψελναν τον επικήδειο θρήνο στον νεκρό. Το συνολικό ύψος της νεκρικής πυράς ξεπερνούσε τους 130 πήχεις (περίπου 57,66 μ).

Αξιωματούχοι, στρατιώτες, πρέσβεις και ντόπιοι συναγωνίζονταν σε προσφορές και όλες οι επικήδειες τελετές ήταν μεγαλειώδεις. Λέγεται ότι οι συνολικές (δημόσιες και ιδιωτικές) δαπάνες για την κηδεία του Ηφαιστίωνα ήταν κολοσσιαίες. Κατά τον Αρριανό οι νεκρικές τελετές προς τιμήν του Ηφαιστίωνα είχαν κόστος 10.000 τάλαντα. Κατά τον Πλούταρχο ο Αλέξανδρος δεν είχε σκοπό να ξεπεράσει το ποσό των 10.000 ταλάντων, αλλά ήθελε η κομψότητα και η ομορφιά του μνημείου να το κάνουν να δείχνει ακριβότερο. Κατά τον Ιουστίνο κόστισαν 12.000 τάλαντα, ενώ κατά τον Διόδωρο τα ξεπέρασαν. Οι τελετές έκλεισαν με γυμνικούς και μουσικούς αγώνες, τους λαμπρότερους που είχε διοργανώσει ως τότε ο Αλέξανδρος. Πήραν μέρος 3.000 διαγωνιζόμενοι, «που λίγο αργότερα έμελλε να διαγωνισθούν και στην δική του κηδεία».

Το γενικό πένθος για τον Ηφαιστίωνα συνεχιζόταν, αλλά δεν ανέστειλε ούτε στο ελάχιστο τις δραστηριότητες του Αλεξάνδρου. Κανείς από τους αρχαίους συγγραφείς δεν δίνει αναλυτικά τη σειρά των γεγονότων στη Βαβυλώνα, γι’ αυτό δεν γνωρίζουμε ποιά προηγήθηκαν και ποιά ακολούθησαν την κηδεία του Ηφαιστίωνα. Κρίνουμε όμως ότι ο Αλέξανδρος την προέταξε, όπως είναι ανθρωπίνως αναμενόμενο κι επισημαίνουμε ότι κανένας αρχαίος ιστορικός δεν την συνδέει με τον χρησμό, που είχε ζητηθεί από το μαντείο του Άμμωνα. Μετά λοιπόν την κηδεία συνάντησε πρέσβεις από όλη την Ελλάδα. Λέγεται ότι ο Αλέξανδρος συγκέντρωσε από τα Σούσα, τις Πασαργάδες και όλα τα άλλα μέρη της Ασίας τα λάφυρα, που είχε πάρει ο Ξέρξης από την Ελλάδα, και τα παρέδωσε στους πρέσβεις των αντιστοίχων κρατών. Παλαιότερα είχε παραδώσει σε Αθηναίους πρέσβεις τις προτομές των δύο τυραννοκτόνων, του Αρμόδιου και του Αριστογείτονα, αυτή τη φορά τους παρέδωσε το άγαλμα της Κελκέας Αρτέμιδος.

Δεν ξέρουμε για ποιόν ακριβώς λόγο πήγε η κάθε πρεσβεία, αλλά λόγω της μαζικής προσέλευσης, τόσο των ελληνικών όσο και των άλλων πρεσβειών, που είχε συναντήσει κατευθυνόμενος από τα Εκβάτανα προς τη Βαβυλώνα, πρέπει να υποθέσουμε ότι πήγαν με αφορμή την εθιμοτυπία. Είχε προηγηθεί η καθυπόταξη της περσικής αυτοκρατορίας, όλης της Ινδίας στα δυτικά κυρίως του Ινδού και η επίσημη διακήρυξη του τερματισμού του πολέμου στην Ώπη. Ένας μεγάλος αριθμός λαών και πλουτοπαραγωγικών πηγών, σε μία εδαφική έκταση πολύ μεγαλύτερη του αχαιμενιδικού κράτους άρχιζε πλέον να οργανώνεται με ενιαίο διοικητικό, φορολογικό, νομισματικό και μετρικό σύστημα. Μια αυτοκρατορία Ασίας, Ινδίας και των γνωστών εδαφών Ευρώπης και Αφρικής, ήταν εν τη γενέσει και όλοι οι γειτονικοί λαοί, σύμμαχοι και μη, έσπευδαν να φιλοφρονήσουν τον κοσμοκράτορα, για να προλάβουν ήνα διαλύσουν τυχόν παρεξηγήσεις και να εξασφαλίσουν οφέλη.

Ο Αλέξανδρος δέχθηκε πρώτους όσους είχαν έλθει για θρησκευτικά θέματα, δεύτερους όσους έφερναν δώρα, τρίτους όσους είχαν μεθοριακές διενέξεις και ζητούσαν διαιτησία, τέταρτους όσους είχαν πάει για ιδιωτικά θέματα και πέμπτους όσους διαφωνούσαν με την επάνοδο εξορίστων, την οποία είχε αποφασίσει νωρίτερα. Ιεραρχώντας το κύρος των ιερών τους δέχθηκε πρώτους τους Ηλείους, μετά τους Αμμωνίους, τους Δελφούς, τους Κορινθίους, τους Επιδαυρίους και μετά όλους τους άλλους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ ο Αλέξανδρος μέχρι και τον Κλείτο είχε σκοτώσει με τα χέρια του, στον αγώνα του να θεωρηθεί γιος του Άμμωνα, κατέταξε το Αμμώνιο δεύτερο σε αξία μετά το ιερό του Διός στην Ολυμπία. Δηλαδή για άλλη μία φορά, και μάλιστα σε μία χρονική περίοδο που είχε εξαλείψει κάθε αντίθετη φωνή, έκανε σαφές ότι ο κόσμος είχε κατακτηθεί από ένα βασιλιά κοσμοπολίτη μεν, ελληνικής καταγωγής και συνείδησης δε. Επιπλέον πολλά είχαν αλλάξει από τότε, που ο Άμμων «υιοθέτησε» τον Αλέξανδρο. Οι νέες καταστάσεις επέβαλλαν να απομακρυνθεί από τον Αιγύπτιο θεό και να εφεύρει ένα νέο παγκόσμιο θεό. Και εγένετο ο Σάραπις.

Την περίοδο εκείνη έφτασε στη Βαβυλώνα ο Κάσσανδρος, ο γιος του Αντίπατρου, του οποίου ο άλλος γιος, ο Ιόλας, υπηρετούσε ήδη στην Αυλή του Αλεξάνδρου ως αρχιοινοχόος. Επιπλέον ο Κάσσανδρος δεν έδειξε καμία ευελιξία και συμπεριφέρθηκε σαν Έλληνας ανάμεσα σε Έλληνες, προκαλώντας το βίαιο ξέσπασμα του Βασιλιά της Ασίας. Αυτή η τραυματική για τον Κάσσανδρο επαφή με τον Αλέξανδρο τον έκανε θανάσιμο εχθρό όλου του Οίκου των Αργεαδών, τον οποίο τελικά κατάφερε να εξαλείψει. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, όταν έφτασε στη Βαβυλώνα, επειδή δεν είχε ξαναδεί το ασιατικό τυπικό της προσκύνησης, η ελληνική ανατροφή του τον έκανε να γελάσει απερίσκεπτα, όπως αποδείχθηκε. Ίσως επειδή η συμπεριφορά του έβλαπτε τον τρόπο διοίκησης, που είχε επιλέξει ο Αλέξανδρος, ίσως επειδή ο Αλέξανδρος ήταν οργισμένος με τον πατέρα του, τον άρπαξε δυνατά από τα μαλλιά με τα δύο του χέρια και του χτύπησε το κεφάλι στον τοίχο. Κάποιαν άλλη φορά, ο Κάσσανδρος προσπάθησε να αντικρούσει αυτούς, που κατηγορούσαν τον πατέρα του, αλλά ο Αλέξανδρος του αντέτεινε το ερώτημα «Έκαναν τόσο δρόμο οι άνθρωποι χωρίς να αδικηθούν και συ λες ότι ήρθαν για να συκοφαντήσουν;». «Αυτό ακριβώς είναι συκοφαντία, ότι απέχουν πολύ από τις αποδείξεις» είπε ο Κάσσανδρος και ο Αλέξανδρος γελώντας δυνατά τον απείλησε «Αυτά είναι σοφίσματα του Αριστοτέλη και θα κλάψετε πολύ, αν φανείτε ότι τους αδικείτε έστω και λίγο». Η συμπεριφορά του Αλεξάνδρου λένε ότι ενστάλαξε στον Κάσσανδρο τέτοιο τρόμο για τον Αλέξανδρο, ώστε πολύ αργότερα, όταν ήταν πια βασιλιάς της Μακεδονίας, σε μία επίσκεψή του στους Δελφούς, βλέποντας μπροστά του έναν ανδριάντα του Αλεξάνδρου «έχασε τα λογικά του, του σηκώθηκαν οι τρίχες, άρχισε να τρέμει και μετά βίας συνήλθε».

 (Αρριανός Ζ.14-15, Διόδωρος ΙΖ.113.3-4, 115, Πλούταρχος Αλέξανδρος 72.3-5, 74.2-κ.ε., Ιουστίνος 12.12.12

theancientweb.wordpress.com

National Geographic: Η Αμφίπολη είναι το ελληνικό… Game of Thrones!

Ίντριγκες, συνομωσίες και πάθη που παραπέμπουν σε ένα ελληνικό «Game of Thrones» κρύβει ο γρίφος της Αμφίπολης, σύμφωνα με το National Geographic που αφιερώνει εκτενές ρεπορτάζ στην ανασκαφή της Αμφίπολης.

Οπως επισημαίνεται σε ρεπορτάζ στον ιστότοπο του National Geographic, μολονότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Μέγας Αλέξανδρος τάφηκε στην Αίγυπτο, δεν είναι γνωστό πού βρίσκονται τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας του. Κατά συνέπεια, η ανασκαφή στον τύμβο Καστά ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της οικογένειάς του.

«Μία δυναστεία», όπως τονίζει το National Geographic, «που ήταν βουτηγμένη στην ίντριγκα, τη συνωμοσία, την αιματοχυσία, όπως οι Λάνιστερ στη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά “Game of Thrones”».
Μάλιστα, για να κατανοήσει ο αναγνώστης καλύτερα την ίντριγκα, το περιοδικό κάνει αναδρομή στο μακρινό παρελθόν, μιλώντας για τη ζωή του βασιλιά των Μακεδόνων, αλλά και του πατέρα του Φιλίππου Β’.
Για τον τελευταίο, δε, μιλά και ο συγγραφέας Ίαν Γουόρθινγκτον, ο οποίος έχει μελετήσει την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και έχει γράψει το βιβλίο «By the Spear: Philip II, Alexander the Great, and the Rise and Fall of the Macedonian Empire».
Όπως δηλώνει ο Γουόρθινγκτον, «ο Φίλιππος Β’ ήταν ένας παραδοσιακός πολέμαρχος. Πάντα βρισκόταν στην καρδιά της μάχης».
Ανάλογη αγάπη στη μάχη έδειχνε και ο Μ. Αλέξανδρος, ο οποίος, όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, ακόμα και πριν από τον θάνατό του βρισκόταν ανατολικά, σχεδιάζοντας να κατακτήσει την Αραβία.
Με τον θάνατό του, καθώς πέθανε υπό περίεργες συνθήκες, οι συγγενείς του ξεκίνησαν αγώνα για τη διαδοχή, ωστόσο τελικά η αυτοκρατορία του χωρίστηκε και στο τέλος εξαφανίστηκε.
Όπως αναφέρει ο Φίλιπ Φρίμαν, καθηγητής Κλασικής Ιστορίας στο Κολέγιο Λούθερ της Ντεκόρα στην Αιόβα: «Είναι πολύ σπάνιο για έναν βασιλιά ή κυβερνήτη να καταλήγει να πεθάνει μόνος του».
Την ίδια ώρα, πολλοί αρχαιολόγοι είναι πεπεισμένοι, σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, ότι ο Αλέξανδρος βρίσκεται θαμμένος κάπου στην Αίγυπτο, πιθανώς «στην πόλη που φέρει το όνομά του, την Αλεξάνδρεια», αναφέρει το National Geographic. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγοι οι επιστήμονες που αναζητούν τους τάφους της Ολυμπιάδας, της Ρωξάνης, του Ηφαιστίωνα και συγγενών του Μ. Αλέξανδρου.
Επομένως, οι ανασκαφές στον τάφο της Αμφίπολης ενδέχεται να δώσουν τη λύση στο μυστήριο πίσω από τα ερωτήματα που κυριαρχούν στο μυαλό των ερευνητών, καθώς είναι πιθανό στον τύμβο Καστά να βρίσκεται θαμμένος κάποιος από τους συγγενείς του βασιλιά των Μακεδόνων

polemiko-imerologio.gr

Amphipolis: No2 of 10 bright discoveries of 2014

Top Ten Archaeological Discoveries of 2014

This year has been a year of spectacular discoveries in archaeology, from 4,000-year-old sunken ships, to enormous megalithic stones, mysterious man-made ditches, the oldest known examples of cave art in the world, a monumental tomb in Greece, and even a newly revealed pharaoh of Egypt.  Advances in technology also enabled the discovery of hidden Maya temples in the jungles of Mexico, hundreds more structures in the Stonehenge landscape, and new understandings of the human genome. It is almost impossible to narrow down one year of magnificent findings to ten, so we have chosen to feature ten discoveries of 2014 that revealed striking new information about our ancient past.

10. 4,000-year-old sunken ship found in Turkey is among oldest in the world

4,000-year-old sunken ship found in Turkey is among oldest in the world

An excavation at the port of Urla underwater archaeological site in Turkey revealed a sunken ship that is believed to date back 4,000 years. The surprising discovery is the oldest known shipwreck ever found in the Mediterranean, and is also among the oldest known shipwrecks worldwide.

The port of Urla, which served the ancient Greek settlement of Klazomenai, sunk following a natural disaster, probably an earthquake, in the 8th century BC, making the area popular for underwater research. Numerous sunken ships have already been found in Urla, ranging from the 2nd century BC to the Ottoman period. Uncovering a ship that is believed to date back to around 2,000 BC, is incredibly rare and significant and an important milestone for archaeology.

9. Newly dated Asian cave drawings rewrite history of human art

Newly dated Asian cave drawings rewrite history of human art

A study published in October 2014, in the journal Nature, revealed that more than 100 ancient paintings of hands and animals found within seven limestone caves on the island of Sulawesi in Indonesia, are as old as famous prehistoric art in Europe. The research showed that humans were producing rock art by 40,000 years ago at opposite ends of the Pleistocene Eurasian world.

Maxime Aubert, study lead and archaeologist and geochemist of Australia’s Griffith University, explained that before this discovery, experts had a Europe-centric view of how, when, and where humans started making cave paintings and other forms of figurative art. However, the fact that people in Sulawesi were also producing art at the same time suggests that either human creativity emerged independently at about the same time around the world, or when humans left Africa they already had the capacity and inclination for art.

8. Mysterious Man-Made Ditches Predate Amazon Rainforest

Mysterious Man-Made Ditches Predate Amazon Rainforest

A study published in the journal Proceedings of the National Academy of Sciences earlier this year revealed that a series of mysterious lines and geometric shapes carved into the Amazonian landscape were created thousands of years ago before the rainforest even existed. The purpose of the massive earthworks and who created them remains unknown, and scientists are beginning to realise just how much there still is to learn about the prehistoric cultures of the Amazon and life before the arrival of Europeans.  The unusual earthworks, which include square, straight, and ring-like ditches, were first uncovered in 1999, after large areas of pristine forest was cleared for cattle grazing. Since then, hundreds of the earthen foundations have been found in a region more than 150 miles across, covering northern Bolivia and Brazil’s Amazonas state.

Until recently, it was believed that the earthworks dated back to around 200 AD. However, the latest study has revealed that they are, in fact, much older. Study author John Francis Carson, a postdoctoral researcher at the University of Reading in the United Kingdom, explained that sediment cores had been taken from two lakes near the major earthwork sites.  These sediment cores hold ancient pollen grains and charcoal from long-ago fires, and can reveal information about the climate and ecosystem that existed when the sediment was laid down as far back as 6,000 years ago. The results revealed that the oldest sediments did not come from a rainforest ecosystem at all. Rather, they showed that the landscape, before about 2,000 to 3,000 years ago, looked more like the savannahs of Africa than today’s lush rainforest. The earthworks predate the shift from savannah to rainforest, which reveals that the creators of these ditches carved them before the forest moved in around them.

7. Largest known megalithic block from antiquity revealed at Baalbek

Largest known megalithic block from antiquity revealed at Baalbek

A new analysis conducted by the German Archaeological Institute at the ancient stone quarry of Baalbek/Ancient Heliopolis, in Lebanon, calculated the size and weight of an enormous monolith, and concluded that it is the largest known stone block ever carved by human hands.

Located at an altitude of approximately 1,170 meters in the Beqaa valley, Baalbek is known to have been settled from at least 7,000 BC, with almost continual settlement of the Tell under the Temple of Jupiter, which was a temple since the pre-Hellenistic era. During the period of Roman rule, Baalbek was known as Heliopolis (“City of the Sun”), and housed one of the largest and grandest sanctuaries in the empire. One of the most awe-inspiring features of Baalbek are the incredible megalithic foundations of the Temple of Jupiter. The temple was built on platform of stones that are among the largest building blocks seen in the whole world. How they were cut so finely and moved into place has defied explanation, particularly considering the blocks are known to have weighed over 1000 tons.

The gigantic blocks used in the foundations of the Temple of Jupiter came from a nearby quarry located around 800 meters (2,600 ft) from the temple. The limestone quarry houses two massive building blocks that never made it to the temple – one weighing about 1,240 tons, and the other, known as the “Hajjar al-Hibla,” or The Stone of the Pregnant Woman, weighs about 1000 tons. But the German archaeological team found a third building block next to the Hajjar al-Hibla stone and underneath it. Still partially buried, the monolith measures measures 19.6 meters (64 feet) in length, 6 meters (19.6 feet) in width, and at least 5.5 meters (18 feet) in height. Its weight has been estimated at 1,650 tons, making it the largest known stone block from antiquity.

6. 500,000-year-old shell engraved by Homo erectus challenges previous beliefs about human ancestors

500,000-year-old shell engraved by Homo erectus

Research conducted on a mollusk shell, dated to between 430,000 and 540,000 years, found over a century ago on the Indonesian island of Java, revealed that it contains the oldest engraving ever found and that it was almost certainly etched by a Homo erectus, an early human ancestor that emerged around 1.9 million years ago and became extinct around 150,000 years ago. The discovery challenged preconceived notions about human ancestors, showing that, like Homo sapiens, they produced abstract design or perhaps even an early form of written communication.

Josephine Joordens, a post-doctoral researcher at Leiden University in the Netherlands, and colleagues, published a paper in December 2014 in the journal Nature, revealing that the discovery provides evidence for symbolic activity and shows that “engraving abstract patterns was in the realm of Asian Homo erectus cognition and neuromotor control.” While to many this may seem unsurprising, the finding challenges conventional perspectives about the evolution of human behaviour.

5. Oldest-known Human genome sequence sheds light on interbreeding with Neanderthals

Oldest-known Human genome sequence sheds

A study published in the journal Nature in October 2014 revealed the DNA results from a 45,000-year-old leg bone from Siberia, producing the oldest genome sequence ever carried out for Homo sapiens – nearly twice the age of the next-oldest known complete modern human genome. The results have helped pinpoint when Homo sapiens first interbred with Neanderthals, and adds more pieces to the puzzle of ancient human migration across the world.

The ancient leg bone was found in 2008 on the left bank of the river Irtysh near the settlement of Ust’-Ishim in western Siberia. The human femur was sent to the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig, Germany, where testing was conducted. The results revealed that the DNA of the “Ust’-Ishim Man” contained 2% DNA from Neanderthals, roughly the same proportion that can be found in modern Europeans today. This reveals that interbreeding between Neanderthals and modern humans must have occurred prior to the age of the Ust’-Ishim Man. While previous estimates suggested the interbreeding may have occurred as early as 36,000 years ago, scientists have now revised their estimates to between 50,000 and 60,000 years ago.

The research team also compared the genetic sequence of Ust’-Ishim man with the genomes of 50 different groups of modern humans, Neanderthals, and Denisovans. The results indicated that this man was equally closely related to present-day Asians and to early Europeans. This suggests that the population to which Ust’-Ishim man belonged diverged from the ancestors of present-day Europeans and Asians before, or around the same time, that these two groups separated from each other.

4. New Pharaoh Discovered In Egypt – Introducing King Seneb Kay

New Pharaoh Discovered In Egypt – Introducing King Seneb Kay

In January, 2014, archaeologists in Egypt discovered the burial place and the remains of a previously unknown pharaoh who reigned more than 3600 years ago. The skeleton of King Seneb kay (also written Senebkey) were uncovered at South Abydos in Sohag province, about 500 kilometres south of Cairo, by a University of Pennsylvania expedition working with the government.

Never before heard of in ancient Egyptian history, King Seneb kay’s name was found inscribed in hieroglyphics written inside a royal cartouche – an oval with a horizontal line at one end signalling a royal name. King Saneb kay was found in a wooden sarcophagus inside a badly damaged stone tomb with no roof.  He was originally mummified but his body was destroyed by ancient tomb robbers and only his skeleton remained. No funerary goods were found in the tomb, which confirms it had been looted in ancient times.

“This was the first time in history to discover the king,” said Ali Asfar, Head of Antiquities for the Egyptian government.

3. Archaeologists Discover Two Long Lost Ancient Maya Cities in Jungle of Mexico

Two Long Lost Ancient Maya Cities in Jungle of Mexico

In an amazing discovery in the jungles of Mexico, archaeologists uncovered two ancient Mayan cities, including ruined pyramid temples, palace remains, a monster mouth gateway, a ball court, altars, and other stone monuments. One of the cities had been found decades ago but all attempts to relocate it had failed. The other city was previously unknown and is a brand new discovery, shedding new light on the ancient Mayan civilization. Expedition leader Ivan Sprajc, of the Research Center of the Slovenian Academy of Sciences and Arts (ZRC SAZU), explained that the finding was aided by aerial photographs of the tropical forest of central Yucatan in the state of Campeche, Mexico.  Some anomalies were noticed among the thick vegetation of the forest and so a team was sent in to investigate further. Archaeologists were stunned to discover an entire city in an area between the Rio Bec and Chenes regions, extending some 1,800 miles, which are characterised by their Classic architecture dating to around 600 to 1,000 AD.

Sprajc explained that both cities “open new questions about the diversity of Maya culture, the role of that largely unexplored area in the lowland Maya history, and its relations with other polities.”

2. Spectacular Macedonian tomb and human remains unearthed in Amphipolis, Greece

Spectacular Macedonian tomb and human remains unearthed in Amphipolis

Archaeologists excavated a spectacular Macedonian tomb in Kasta Hill, Amphipolis, dating to the period of Alexander the Great (4th century BC), resulting in the discovery of human remains which are currently undergoing testing.

Kasta Hill lies in what was once the ancient city of Amphipolis, conquered by Philip II of Macedon, father of Alexander the Great, in 357 BC. Experts have known about the existence of the burial mound in Amphipolis, located about 100km northeast of Thessaloniki, since the 1960s, but work only began in earnest there in 2012, when archaeologists discovered that Kasta Hill had been surrounded by a nearly 500-meter wall made from marble.

Several months ago, archaeologists discovered a path and 13 steps leading down from the surrounding wall. It was then that they uncovered a limestone wall protecting and concealing the entrance of the tomb of Amphipolis. Behind the wall, archaeologists revealed two marble sphinxes, both headless and missing their wings, but these were recovered during excavations.  Bit by bit, the grand tomb began revealing the secrets that had lain hidden for 2,300 years, including two magnificent caryatid statues, a detailed mosaic depicting the Abduction of Persephone, and a secret vault containing a limestone sarcophagus with human remains. Archaeologists are due to announce the discovery of the tomb’s occupant in one month’s time.

1. Radar finds HUNDREDS more megalithic monuments, chapels, and shrines around Stonehenge

Radar finds HUNDREDS more megalithic monuments, chapels, and shrines around Stonehenge

In a groundbreaking news release in September 2014, archaeologists revealed the results of a four-year-long project to map the hidden landscape beneath the surface of the Stonehenge environs, and what they found was nothing short of amazing. Through their high-tech devices they could see a landscape teeming with burial mounds, chapels, shrines, pits, and other structures, which had never been seen before. The biggest surprise was a 330 metre long line of up to 60 buried stone pillars, inside the bank of a large, bowl-shaped feature called Durrington Walls, Britain’s largest henge, which sits beside the River Avon.

The discovery dramatically alters the prevailing view of Stonehenge as the primary site in the landscape. Instead it presents the Salisbury Plain as a an active religious centre with more than 60 key locations where ancient peoples could carry out sacred rituals and fulfil their religious obligations. “This is not just another find,” said Professor Vince Gaffney of the University of Birmingham. “It’s going to change how we understand Stonehenge.”

http://www.ancient-origins.net/