Εν αναμονή των δύο Συνεντεύξεων Τύπου, αυτό και το επόμενο Σάββατο, βρίσκονται όλοι όσοι περιμένουν απαντήσεις στα «καυτά» ερωτήματα γύρω από τις ανασκαφές

Η ανασκαφή της Αμφίπολης συγκεντρώνει δικαίως το παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς ο Τύμβος Καστά μας αποκαλύπτει σταδιακά μοναδικά, “οικουμενικού” χαρακτήρα μυστικά της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μυστικά που πριν μερικές δεκαετίες αποκάλυπτε το πολυφωτογραφημένο αινιγματικό λιοντάρι της Αμφίπολης, που το βλέπουμε δίπλα.

Ψάχνοντας την ιστορία του Ν. Σερρών, βρίσκει κανείς μια πολύ ενδιαφέρουσα εργασία, όπου …
μπορεί στη σελίδα 6 να  διαβάσει τα πιο κάτω: “Κατά την υποδιαίρεση του Μειοκαίνου, στη Σαρμάτιο εποχή, όταν κατακλύστηκε η Χαλκιδική από θάλασσα [αυτή] μπήκε και στο βαθύπεδο των Σερρών-Σιδηροκάστρου-Νιγρίτας και άφησε πολλά ιζηματογενή πετρώματα που αποτελούν τις ψηλότερες αναβαθμίδες του βαθυπέδου των Σερρών. Η θάλασσα αυτή, κατά τον Μαραβελάκη, σχημάτισε λίμνες που συσσώρευσαν εντατικά κλαστικό υλικό, όπως είναι η κολοσσιαία λοφοσειρά της Αλιστράτης. Κατά τον Γ. Χατζηκυριάκου, οι κοιλότητες αυτές προήλθαν από τις καταβυθίσεις από τις λίμνες που αποστραγγίστηκαν. Οι κοιλότητες, τα ηφαιστειογενή πετρώματα και οι θερμές πηγές στο νομό Σερρών φανερώνουν ότι στην περιοχή αυτή οι γηγενείς δυνάμεις προξένησαν μεγάλες μεταβολές στα πετρώδη συγκροτήματα. Η εξωτερική εμφάνιση των βουνών των Σερρών φανερώνουν ότι υπέστησαν μεγάλη εξωτερική επεξεργασία στις διάφορες γεωλογικές εποχές.
Οι λίμνες κατά τη διάρκεια του Μεσοζωικού αιώνα γέμισαν από θαλάσσια, ποταμίσια και λιμνίσια υδατογενή πετρώματα και κατέληξαν στη σημερινή κατάσταση κατά την τριτογενή περίοδο, με την εισχώρηση και αποχώρηση της θάλασσας. Ότι κάποτε ο νομός Σερρών ήταν θάλασσα βεβαιώνεται από τα πολλά απολιθωμένα κοράλλια, όστρακα και άλλα οργανικά θαλάσσια λείψανα των γεωλογικών αιώνων που βρίσκονται σε όλα τα μέρη του.”

Για μια στιγμή: βούλιαξε όλη η Χαλκιδική κι ο Νομός Σερρών; Και τι απέγιναν τα παραλιακά ξενοδοχεία της εποχής; Μα καλά, δεν βρέθηκε ένας χριστιανός να τους πει να σταματήσουν να εκπέμπουν CO2 κι άφησαν Σέρρες και Χαλκιδική να βουλιάξουν στη θάλασσα; Ούτε ένας δεν βρέθηκε να τους προειδοποιήσει ότι αν ανεβεί η θερμοκρασία δυο βαθμούς απ’ την ανθρωπογενή δραστηριότητα θα λιώσουν οι πάγοι στις Άλπεις;

Αυτή και μόνη η παράγραφος είναι ενδεικτική των γεωλογικών διεργασιών που συντελούνταν πάντοτε στον πλανήτη, ανεξάρτητα απ’ την ανθρώπινη παρουσία ή δραστηριότητα πάνω του. Και το να λένε σήμερα ότι μειώνοντας τις εκπομπές CO2 θα αποτρέψουμε τις αλλαγές του κλίματος, που διαρκώς συντελούνται επί 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια όπως μας αποκαλύπτει η γεωλογία, αποτελεί ύψιστη ύβρι. Το επόμενο που θα μας πουν ίσως είναι ότι θα σταματήσουν τους σεισμούς, θα ελέγξουν τους ανέμους, θα αλλάξουν τη φορά περιστροφής της γης; Έλεος πια!

Στην ίδια εργασία λίγο πιο κάτω διαβάζουμε: “Ο Ηρόδοτος (VII.124-126) μας διαβεβαιώνει ότι μεταξύ του Νέστου και του Αχελώου ποταμού κατά την εποχή της εκστρατείας του Ξέρξη στην Ελλάδα ζούσαν λιοντάρια: «Προχωρούσε [ο Ξέρξης] διασχίζοντας την Παιονία και την Κρηστωνική μέχρι τον ποταμό Εχέδωρο. Μα καθώς προχωρούσε απ’ αυτό το δρόμο, λεοντάρια πέσαν στις καμήλες του που κουβαλούσαν τρόφιμα. Κατέβαιναν συχνά τα λεοντάρια δηλαδή απ’ τις κρυψώνες τους και άλλο τίποτε εξόν από τις καμήλες δεν πείραζαν, μήτε ανθρώπους, μήτε αλογομούλαρα, κι απορώ απ’ αυτή τους την προτίμηση.»”

Λιοντάρια λοιπόν ζούσαν στην Ελλάδα, σαν αυτά που βλέπουμε στην Αμφίπολη, στη Χαιρώνεια, στο θαυμάσιο μωσαϊκό της Πέλλας που βλέπουμε πιο πάνω, στη Δήλο, στις Μυκήνες. Και ζούσαν λιοντάρια επειδή το κλίμα ήταν ζεστό, όπως ζούσαν και ελέφαντες και ζέβρες κι άλλα ζώα, που σήμερα τα βρίσκουμε στην Αφρική. Έφυγαν απ’ την Ελλάδα επειδή το κλίμα είναι πιο κρύο απ’ ό,τι παλαιότερα, γι’ αυτό κι εμείς σήμερα δεν φορούμε χλαμύδες, με τις χλαμύδες θα παγώναμε.

Βλέπουμε δίπλα μια σκηνή κυνηγιού από μωσαϊκό της Πέλλας. Και υπάρχουν κι άλλες αναπαραστάσεις από σκηνές κυνηγιού στη αρχαία Ελλάδα, πριν “μόλις” δυο χιλιάδες χρόνια, λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο στη γεωλογική ιστορία του πλανήτη. Ας μας πουν οι κυνηγοί, θα πήγαινε σήμερα οποιοσδήποτε να κυνηγήσει τόσο λεπτά ντυμένος; Η διαφορά στο ντύσιμο ανάμεσα στο τότε και στο σήμερα λέγεται “προσαρμογή στις σημερινές συνθήκες”. Αυτή η προσαρμογή είναι το μυστικό της επιβίωσης των ειδών, καθόσον αν πας και χτίζεις παραλιακά ξενοδοχεία στην άμμο κι έπειτα στα παίρνει ένα τσουνάμι, μάλλον δεν φταίει το τσουνάμι …

greeklignite.blogspot.gr

Μπορεί να πέρασαν τριάντα χρόνια, όμως το σπουδαίο αυτό εύρημα δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί με αποτέλεσμα να μην είναι γνωστό στο ευρύτερο κοινό, επιστημονικό και μη, το πλήρες περιεχόμενό του, που δίνει χρήσιμα στοιχεία για την κοινωνία και την τοπογραφία της πόλης.

 Του Άρη Μεντίζη

δημοσιογράφου – ιστορικού ερευνητή

  Ένα από τα σημαντικότερα ίσως ευρήματα της Αμφίπολης, που ωστόσο παραμένει ακόμη αδημοσίευτο είναι και ο «εφηβαρχικός νόμος» που βρέθηκε από τον αείμνηστο αρχαιολόγο και ανασκαφέα της αρχαίας πόλης Δημήτρη Λαζαρίδη το 1984, στη βόρεια στοά του Γυμνασίου της πόλης. Πρέπει να σημειωθεί πως στις εγκαταστάσεις του Γυμνασίου λάμβανε χώρα η εκπαίδευση των εφήβων. Μάλιστα η εφηβεία ήταν θεσμός στην αρχαιότητα και ήταν ουσιαστικά η δημόσια οργανωμένη εκπαίδευση των εφήβων. Βέβαια, τα περιεχόμενα, οι σκοποί και η διάρκεια της παρεχόμενης εκπαίδευσης διέφεραν τόσο από εποχή σε εποχή, όσο και από πόλη σε πόλη.

 Σύμφωνα με τον ανασκαφέα, η μεγάλη στήλη του εφηβαρχικού νόμου έχει ύψος 2,65 μ. και περιλαμβάνει «σημαντικότατο κείμενο σε 139 στίχους. Πρόκειται για έναν εφηβαρχικό νόμο του εφηβάρχου Αδαίου Ευημέρου, στον οποίο πρέπει να κωδικοποιήθηκαν παλιότεροι νόμοι σχετικοί με τους εφήβους, διατάξεις και βασιλικά διατάγματα. Χρονολογείται στο τελευταίο  τέταρτο του 1^ου αιώνα π.Χ., όπως φαίνεται από τη μακεδονική χρονολόγηση της επιγραφής, που είναι χαραγμένη σε ταινία στην αρχή της στήλης: έτους Ε και Κ και Ρ. Κάτω από την επιγραφή απεικονίζονται ανάγλυφα σύμβολα παλαίστρας: αγγείο μονωτό, στεφάνι ελιάς δεμένο με ταινία, κλαδί φοίνικα, στλεγγίδα και σφαίρα ή δίσκος».

 Από τα λίγα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά καιρούς από την Καλλιόπη Λαζαρίδη, κόρη του Δημήτρη Λαζαρίδη, που μελετά τον εφηβαρχικό νόμο προκύπτει ότι πρόκειται για ένα μοναδικό κείμενο 139 στίχων το οποίο δίνει πλήθος πληροφοριών. Στο πάνω μέρος του εφηβαρχικού νόμου σε λεία και εξέχουσα ταινία, όπως αναφέραμε πιο πάνω,  είναι χαραγμένη η μακεδονική χρονολόγηση της επιγραφής, που ανήκει στο 21 π.Χ. ή σύμφωνα με μεταγενέστερες εκτιμήσεις στο 23-22 π.Χ..  Κάτω από την ταινία της χρονολόγησης, υπάρχει μια ζώνη ανάγλυφης διακόσμησης που περιλαμβάνει τα σύμβολα της παλαίστρας.

 Σημειώνεται ότι ο εφηβαρχικός νόμος κατά τον ανασκαφέα, περιέχει κωδικοποιημένους παλαιότερους σχετικούς νόμους, διατάξεις και βασιλικά διατάγματα, κάτι που φαίνεται και από μια άλλη επιγραφή των αρχών του 2^ου αιώνα π.Χ. επί βασιλείας Φιλίππου του Ε΄, που βρέθηκε εκεί κοντά και είναι από τα αρχαιότερα κείμενα που αποκαλύφθηκαν στο Γυμνάσιο. Στην επιγραφή αυτή περιέχεται αρχαιότερο διάταγμα για την καταχώριση αγώνων σε γυμνασιαρχικό νόμο.

Ο εφηβαρχικός νόμος είναι έργο του εφηβάρχου Αδαίου Ευημέρου, και δίνει πληροφορίες για την αγωγή των εφήβων, τα ήθη της εποχής, τα αξιώματα την κοινωνική δομή της πόλης και την τοπογραφία της, αφού αναφέρει την ύπαρξη αγοράς, εργαστηρίων, οδικού δικτύου, θεάτρου κτλ..

Στην εισαγωγή του κειμένου, γίνεται αναφορά στα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του εφηβάρχου, σχετικά με την απογραφή των εφήβων, την επιβολή ποινών, τον έλεγχο του θεσμού από τους πολιτικούς άρχοντες κλπ.

Αμέσως μετά, ο νόμος αναφέρεται στους διδάσκοντες του θεσμού, συμπεριλαμβάνοντας μεταξύ αυτών τον «παιδοτρίβη, ακοντιστή, τοξότη, πωλοδαμαστή», προσδιορίζει το πρόγραμμα εκπαίδευσης και την ενασχόλησή των εφήβων με γυμνικά αγωνίσματα και επιπλέον με δραστηριότητες όπως «τοξεύειν, ακοντίζειν, σφενδοναν, λιθαρίζειν, ιππεύειν καί ακοντίζειν αφ” ίππου».

 Πρέπει να σημειωθεί ότι ο νόμος καθορίζει την υποχρεωτική συμμετοχή των εφήβων σε γυμνικούς αγώνες που οργανώνονται στο Γυμνάσιο αλλά και  τη συμμετοχή τους σε εφηβικούς αγώνες που διοργανώνονται σε άλλες πόλεις. Τέλος στο νόμο γίνεται αναφορά στον έλεγχο της επιμέλειας και της ευκοσμίας των εφήβων, στη διάρκεια του θεσμού, στην ενδυμασία και τη συμμετοχή τους σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις.

 Σύμφωνα με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι από τον εφηβαρχικό νόμο απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε μη αθλητικές δραστηριότητες στο Γυμνάσιο. Στον εφηβαρχικό νόμο δεν συναντάται ούτε ίχνος σοφιστών ή ρητόρων, ούτε γραμματοδιδάσκαλοι ούτε μουσικοδιδάσκαλοι, αλλά παιδοτρίβες, ακοντιστής τοξότης και πωλοδαμαστής. Προκύπτει λοιπόν πως ο θεσμός της εφηβείας στην Αμφίπολη απέβλεπε κυρίως στην αθλητική και στρατιωτική προετοιμασία των εφήβων της πόλης αλλά όχι στην πνευματική τους εκπαίδευση, σε αυτό το στάδιο τουλάχιστον.

 Τόσο στην ελληνιστική όσο και στη ρωμαϊκή εποχή δεν υπήρχε προφανής λόγος για τη συνέχιση της στρατιωτικής προετοιμασίας των εφήβων. Όμως, η στρατιωτική εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της εφηβείας φαίνεται να διατηρήθηκε, ενώ πολλές είναι οι πόλεις στις οποίες έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο. Μέσα από τη στρατιωτική εκπαίδευση των εφήβων, η κάθε πόλη διαμόρφωνε τους μελλοντικούς άνδρες, τους οποίους εφοδίαζε με αρετές όπως το θάρρος, η μαχητικότητα, η τόλμη, η υπακοή στους νόμους, και φυσικά με «ευεξία, ευκοσμία, ευταξία και φιλοπονία».

 Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως ο αθλητικο-στρατιωτικός χαρακτήρας του Γυμνασίου είναι ξεκάθαρος και στην Αμφίπολη, όπως και σε άλλες πόλεις, κάτι που σημαίνει πως στο πλαίσιο της ηθικής διαμόρφωσης των νέων είναι σαφής η συνύπαρξη της στρατιωτικής και της αθλητικής αγωγής.

  Πηγή: Δ. Λαζαρίδη «Αμφίπολις», Εκδόσεις Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων, Υπουργείο Πολιτισμού, Αθήνα 1993

The “Efivarchikos” Law of Amphipolis awaiting publication …

 One of the main findings of Amphipolis, which however is still unpublished is «Efivarchikos” Law found by the archaeologist and excavator of ancient city Dimitris Lazaridis in 1984, on the north portico of the City Gymnasium. It should be noted that in the premises of the Gymnasium took place the education of adolescents. Indeed adolescence was an institution in ancient times and was essentially organized public education of adolescents. Of course, the content, the purpose and duration of the training differed both from season to season, and from city to city.

 According to the excavator, the large column of “Efivarchikos” Law has height 2.65 m., and includes «a major text of 139 verses. It is a law of efivarchos Adaeus Evimeros, where codified laws relevant to older adolescents, regulations and decrees. It dates to the last quarter of the 1st century BC, as shown by the macedonian dating of the inscription, which is engraved on the top of the column”.

xronometro.com

Συγκλονίζει η δύναμη του αρχαίου ελληνικού κάλλους (εικόνες)