Επίσημη ανακοίνωση (21-9-14)

Με την αφαίρεση τριών σειρών από τους πωρόλιθους του τοίχου σφράγισης, μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, αποκαλύφθηκαν ολόκληρες οι Καρυάτιδες, οι οποίες έχουν ύψος 2,27μ. Φορούν ποδήρη χιτώνα και μακρύ κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις. (Φωτο 1, 2). Φέρουν κοθόρνους, οι οποίοι είναι διακοσμημένοι με κόκκινο και κίτρινο χρώμα, ενώ τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους έχουν αποδοθεί με εξαιρετική λεπτομέρεια. (Φωτο 3, 4).

Στέκονται επάνω σε μαρμάρινα βάθρα μήκους 1,33μ. και πλάτους 0,68μ., τα οποία έχουν αποκαλυφθεί, προς το παρόν, σε ύψος περίπου 0,30μ. (Φωτο 5). Η όψη των βάθρων είναι διαμορφωμένη με στέψεις και ορθοστάτες. Ακολουθούν δηλαδή, τον τύπο της μαρμάρινης επένδυσης των τοίχων όλων των θαλάμων. Η απόσταση μεταξύ των δύο βάθρων είναι 1,68μ., όσο και το θυραίο άνοιγμα του πρώτου διαφραγματικού τοίχου με τις Σφίγγες. (Φωτο 6, σχέδιο). Στην επιφάνεια του βάθρου της ανατολικής Καρυάτιδος, διακρίνεται κόκκινο χρώμα. Επίσης, κατά την αφαίρεση της αμμώδους επίχωσης πλησίον των Καρυάτιδων βρέθηκαν τμήματα των χεριών τους.

l_14984-- l_14985 l_14986 l_14987 l_14988 l_14989 l_14990 l_14979 l_14979- l_14980 l_14982 l_14983 l_14984

Στον τρίτο χώρο πραγματοποιήθηκε γεωτρητικός δειγματοληπτικός έλεγχος, με χειροκίνητο γεωτρύπανο, σε προεπιλεγμένες θέσεις. (Φωτο 7). Έτσι, εντοπίστηκε μαρμάρινο θύρωμα, ανοίγματος 0,96 μ. , στο βόρειο τοίχο του. (Φωτο 8).

Στον ίδιο χώρο πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις ως προς την περιεκτικότητα του αέρα, στο εσωτερικό του και προέκυψε ότι η περιεκτικότητα σε στοιχεία οξυγόνου και μονοξειδίου του άνθρακα βρίσκεται σε κανονικά επίπεδα. Αυξημένη είναι μόνο η σχετική υγρασία (87%), ενώ η θερμοκρασία κυμαίνεται από 21,5 – 22,70C.

Οι παραπάνω συνθήκες του μικροκλίματος του τρίτου χώρου δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα στους εργαζόμενους στο εσωτερικό του.

Τεχνικές εργασίες

Η πρόσβαση στον τρίτο χώρο του μνημείου για την τοποθέτηση αντιστήριξης- υποστύλωσης και η συνέχιση της ανασκαφικής διαδικασίας προετοιμάζεται συστηματικά με παράλληλες ενέργειες , οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.

  1. Αποφασίστηκε από την διεπιστημονική ομάδα η είσοδος στον τρίτο χώρο, να μην γίνει από την οπή στο άνω δυτικό μέρος του τρίτου διαφραγματικού τοίχου, αλλά διά της αρχαίας εισόδου. (Φωτο 9). Επομένως, πριν από οποιαδήποτε άλλη εργασία θα αφαιρεθεί επίχωση από τον δεύτερο χώρο, θα απομακρυνθεί το πεσμένο τμήμα του υπέρθυρου και θα υποστυλωθεί το θύρωμα μεταξύ δεύτερου και τρίτου χώρου, με ξύλινα στοιχεία. (Φωτο 10).

  2. Θα ενισχυθεί η αντιστήριξη στο δεύτερο χώρο, σε κατώτερη στάθμη, ώστε να αναληφθούν οι πρόσθετες εξωτερικές ωθήσεις γαιών, μετά από την απομάκρυνση της επίχωσής του.

  3. Προετοιμάζεται δάπεδο εργασίας, με την απομάκρυνση χώματος από τον δεύτερο χώρο, ώστε να είναι δυνατή η είσοδος μεγάλου μήκους μεταλλικών στοιχείων αντιστήριξης και υποστύλωσης του τρίτου χώρου. Επίσης θα αφαιρεθούν πρόσθετοι λίθοι από τον τοίχο σφράγισης, μπροστά από τις Καρυάτιδες, για την τοποθέτηση της μεταφορικής ταινίας απομάκρυνσης χώματος και της γερανογέφυρας μεταφοράς λίθων, από τον τρίτο χώρο. (Φωτο 11).

  4. Απομάκρυνση χώματος, κατά 1μ., από τον πρώτο χώρο (σχεδόν ως το δάπεδο) και επέκταση της αντιστήριξης και υποστύλωσης του, επίσης λόγω της αλλαγής στάθμης της εσωτερικής επίχωσης.

  5. Οι εργασίες καταβιβασμού της επίχωσης, εξωτερικά και πάνω ακριβώς από το μνημείο, θα πραγματοποιηθούν μετά την πρώτη φάση προσωρινής αντιστήριξης-υποστύλωσης του τρίτου χώρου, πριν δηλαδή, να ξεκινήσει η απομάκρυνση της επίχωσης.

  6. Είναι σε εξέλιξη η μελέτη των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης του τρίτου χώρου, ώστε να καθορισθούν οι ποσότητες και οι θέσεις τοποθέτησης των στοιχείων αντιστήριξης-υποστύλωσης, καθώς και οι φάσεις τοποθέτησης, σε συνάρτηση με την ανασκαφική εργασία.

  7. Για την αντιμετώπιση της απορροής των ομβρίων, από την περιοχή του μνημείου, σχεδιάστηκε η τοποθέτηση αγωγού, κατά μήκος της μεγάλης αύλακας, έξω από τον περίβολο.

  8. Πραγματοποιείται γεωτεχνική έρευνα στην περιοχή του μνημείου για την διαπίστωση της σύστασης και των γεωτεχνικών ιδιοτήτων των απαντώμενων γεωϋλικών. Η έρευνα θα γίνει με επαρκή αριθμό γεωτρήσεων και εργαστηριακών δοκιμών.

Επίσημη ανακοίνωση (14-9-14)

Την Παρασκευή 12-9-2014 έγινε η είσοδος μελών της διεπιστημονικής ομάδας, στον τρίτο θάλαμο του μνημείου, από την υφιστάμενη οπή στον τοίχο του τρίτου διαφράγματος, προκειμένου να τεκμηριωθεί αρχαιολογικά η υφιστάμενη εικόνα του και να διαπιστωθεί η δομική κατάσταση του θαλάμου, ώστε να σχεδιαστούν τα αναγκαία μέτρα αντιστήριξης και υποστύλωσης. (φωτο 1, σχέδιο).

Από την επί τόπου παρατήρηση προέκυψαν τα ακόλουθα δεδομένα: Το ύψος του αμμώδους χώματος βρίσκεται χαμηλότερα από ότι στους προηγούμενους δυο χώρους. Επί των χωμάτων διαπιστώνονται αμμώδη φυσικά ιζήματα με απολιθώματα από όστρεα, που προέρχονται από το φυσικό έδαφος του λόφου Καστά. Σύμφωνα με τις γεωλογικές παρατηρήσεις φαίνεται ότι η επίχωση παραμένει αδιατάρακτη.

Εσωτερικά, η θόλος είναι κατασκευασμένη από πωρόλιθο, ακριβώς όπως και στους προηγούμενους θαλάμους.(φωτο 2,3)

Στους τρεις κατακόρυφους τοίχους-ανατολικό, δυτικό και βόρειο- στο ορατό μέρος, επαναλαμβάνεται η ίδια μορφή μαρμάρινης επικάλυψης, όπως και στους δυο προηγούμενους θαλάμους, με ορθοστάτες , στέψη και ιωνικό επιστύλιο. (φωτο 4,5)

l_14985- l_14967- l_14966- l_14965- l_14964- l_14963- l_14962- l_14961- l_14960- l_14968-

Στο νότιο τοίχο -στο εμφανές μέρος του- δεξιά και αριστερά του θυρώματος, συνεχίζεται η μαρμάρινη επικάλυψη. Οι υπερκείμενοι πωρόλιθοι καλύπτονται με επίχρισμα κόκκινου χρώματος. (φωτο 6). Έχει καταπέσει το εσωτερικό τμήμα του υπέρθυρου.(φωτο 7).

Η θόλος του θαλάμου δείχνει να βρίσκεται σε κατάσταση οριακής ισορροπίας, (φωτο 8) με τους θολίτες στην περιοχή της στέψης να παρουσιάζουν άνοιγμα αρμών, σε ικανό βάθος, από την εσωτερική επιφάνειά της. Στο σύνολο σχεδόν των θολιτών παρατηρούνται ρηγματώσεις και επιπλέον σε εκτεταμένες περιοχές, εκατέρωθεν της στέψης, διαπιστώθηκε σημαντική απώλεια μάζας του υλικού. (φωτο 9)

Οι μαρμάρινοι ορθοστάτες περιμετρικά, στο ορατό τμήμα των κατακόρυφων τοίχων παρουσιάζουν συστηματικά αποκολλήσεις τεμαχίων τα οποία εντοπίστηκαν στην επιφάνεια της επίχωσης, φωτογραφήθηκαν, αριθμήθηκαν και περισυνελέγησαν.(φωτο 10). Οι αποκολλήσεις φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα έντονης καταπόνησης, πιθανώς από τις μεγάλου ύψους επιχώσεις επί της θόλου. Συγκεκριμένα, το νότιο τμήμα του θαλάμου φορτίζεται από γαίες ύψους 2μ. περίπου, ενώ στο βόρειο τμήμα οι γαίες έχουν ύψος περί τα 12-13μ.

Τα ανωτέρω τεχνικά δεδομένα δεν επιτρέπουν την ασφαλή εκτέλεση εργασιών απομάκρυνσης χώματος από τον τρίτο θάλαμο, πριν ληφθούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Ειδικότερα, για την αντιστήριξη-υποστύλωση του θαλάμου, θα χρησιμοποιηθεί ισχυρότερη διάταξη από αυτή των δύο προηγούμενων θαλάμων. Θα περιλαμβάνει σύστημα οριζόντιων πλαισιωτών δοκών, κατά μήκος και πλάτος του θαλάμου, για την αντιστήριξη των κατακόρυφων τοίχων από τις γεωστατικές ωθήσεις. Για την στήριξη της θόλου θα χρησιμοποιηθούν μεταλλικές σωληνωτές δοκοί. Η απομάκρυνση του χώματος θα γίνεται τμηματικά, κατά περιοχές της επίχωσης, ώστε να καθίσταται εφικτή η ασφαλής προσαρμογή της έδρασης των αντιστηρίξεων.

Η εφαρμογή των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης, εξαιτίας της δυσκολίας πρόσβασης στο χώρο και της απαίτησης ιδιαίτερης προσοχής, λόγω της δυσμενούς δομικής κατάστασης, θα απαιτήσουν αρκετές μέρες εργασίας.

Τέλος, συνεχίζονται οι εργασίες γεωμετρικής τεκμηρίωσης του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου του, ενώ ο Δήμος Αμφιπόλεως τοποθέτησε νυχτερινό φωτισμό και σύστημα ασφαλείας.

Επίσημη ανακοίνωση (12-9-14)

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον τύμβο Καστά Αμφίπολης, από την ΚΗ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Ως τώρα, η απομάκρυνση των αμμωδών χωμάτων στον χώρο, πίσω από τον διαφραγματικό τοίχο με τις καρυάτιδες, έφτασε τα τρία μέτρα από το δάπεδο. Μετά την αφαίρεση του αμμώδους χώματος εμφανίστηκε το ανώτερο τμήμα του τρίτου διαφραγματικού τοίχου. Στο τμήμα αυτό, διαπιστώθηκε η ύπαρξη επιμελημένου μαρμάρινου περιθυρώματος, ιωνικού ρυθμού, όπως και τα υπόλοιπα αρχιτεκτονικά μέλη του χώρου. Στο μαρμάρινο τμήμα του υπέρθυρου, απαντάται συμφυές γείσο το οποίο καλύπτει και το άνοιγμα της εισόδου. (φωτο 1,2)

l_14939 l_14940

Μέσα στην ημέρα θα επιχειρηθεί η είσοδος στο χώρο, από το υπάρχον άνοιγμα, στο άνω δυτικό μέρος του τρίτου διαφραγματικού τοίχου. Έτσι, θα διαπιστωθούν οι συνθήκες προσπέλασης μελών της διεπιστημονικής ομάδας και τεχνικής υποδομής. Στόχος είναι να σχεδιαστούν και να αποφασιστούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας των εργαζομένων και του τρίτου χώρου. Παράλληλα, θα γίνει σχολαστική τεκμηρίωση της υφιστάμενης κατάστασης στον χώρο.

Συνεχίζεται, επίσης, η τοπογραφική αποτύπωση, προκειμένου να προκύψει η ακριβής γεωμετρία του μνημείου. Βάσει της τελικής γεωμετρίας θα συνταχθεί η συνολική μελέτη αντιστήριξης και υποστήλωσης του μνημείου. Έτσι, εξασφαλίζονται τα αναγκαία τεχνικά δεδομένα για την σύνταξη των μελετών ολοκληρωμένης προστασίας και της μελλοντικής ανάδειξης του μνημειακού συνόλου.

Επίσημη ανακοίνωση (11-9-14)

Συνεχίστηκαν οι ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά Αμφίπολης, από την ΚΗ Εφορεία Αρχαιοτήτων.

Σήμερα, αφαιρέθηκε ο πρώτος δόμος του τοίχου σφράγισης μπροστά από τις καρυάτιδες και αποκαλύφθηκε η συνέχεια των χειριδωτών χιτώνων των δύο γλυπτών. (φωτο 1)

Οι χιτώνες φέρουν εξαιρετικής τέχνης πτυχώσεις. (φωτο 2,3).

l_14922- l_14921- l_14920- l_14919- l_14923-

Οι καρυάτιδες, από την εξωτερική πλευρά, φαίνεται ότι ανασηκώνουν ελαφρά τον χιτώνα τους, με το αντίστοιχο χέρι τους.(φωτο 4). Τμήματα του προσώπου και της πόλου της ανατολικής καρυάτιδας, εντοπίστηκαν κατά την ανασκαφή και αποδόθηκαν στο γλυπτό. (φωτο 5).

Τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας διαπίστωσαν ότι οι εσωτερικοί βραχίονες των καρυάτιδων δεν στήριζαν το επιστύλιο, καθώς δεν παρατηρούνται σύνδεσμοι μολυβδοχόησης, ούτε επεξεργασία της κάτω επιφάνειας του επιστυλίου, ώστε να δικαιολογείται η άποψη της στήριξης.

Προχώρησαν οι εργασίες απομάκρυνσης των αμμωδών χωμάτων στον χώρο, μπροστά και πίσω από τον διαφραγματικό τοίχο με τις καρυάτιδες. Μέχρι την στάθμη της μαρμάρινης οροφής, οι δύο πλευρικοί τοίχοι του καλύπτονται από μαρμάρινους ορθοστάτες, οι οποίοι μιμούνται τον περίβολο.

Παράλληλα, προχώρησαν οι τεχνικές εργασίες για την αντιστήριξη και την υποστήλωση του μνημείου, στο χώρο πίσω από τις καρυάτιδες:

1.Ολοκληρώθηκε η αντιστήριξη της βόρειας πλευράς του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου με τις καρυάτιδες και της νότιας πλευράς του τρίτου διαφραγματικού τοίχου.

2.Ολοκληρώθηκε, η αντιστήριξη- υποστήλωση της θόλου στον χώρο, πίσω από τις καρυάτιδες.

  1. Ελήφθησαν πρόσθετα μέτρα προστασίας της δυτικής Καρυάτιδας, με τοποθέτηση κατακόρυφης υποστήλωσης εκατέρωθεν αυτής. Η απαίτηση για πρόσθετη υποστήλωση, οφείλεται στη διαπίστωση επιπλέον κατακόρυφης ρωγμής στην κεφαλή, που οφείλεται στο αυξημένο θλιπτικό φορτίο, το οποίο προέρχεται κυρίως από την στήριξη της μαρμάρινης πλάκας της οροφής και από το δυτικό τμήμα του επιστυλίου.
  2. Ολοκληρώθηκε η ασφαλής υποστήλωση της μαρμάρινης πλάκας οροφής.

Συνεχίστηκε η τοπογραφική αποτύπωση του τμήματος του περιβόλου, που αποκαλύφθηκε φέτος, δεξιά και αριστερά της εισόδου του ταφικού μνημείου, με δορυφορικές και επίγειες γεωδαιτικές μεθόδους (τρισδιάστατη ψηφιακή σάρωση). Επιπλέον, ξεκίνησαν οι εργασίες τοπογραφικής τεκμηρίωσης του περιβάλλοντος χώρου του μνημειακού συγκροτήματος .

Τέλος για την προστασία του μνημείου και των εργαζομένων τοποθετήθηκε αλεξικέραυνο στην κορυφή του λόφου.

Έτσι θα είναι το εσωτερικό του τάφου;

OLYMPUS DIGITAL CAMERAΤο ελληνιστικό σπίτι του 2ου αιώνα π.Χ. που ανασκάφτηκε από τον αρχαιολόγο Λαζαρίδη, κατά πάσα πιθανότητα έχει αποτυπωμένη την τοιχογραφία που κυριαρχεί στον τοίχο του κυρίως ταφικού μνημείου, του χώρου της σορού ή των σορών. Παρατηρούμε ότι η παλέτα των χρωμάτων είναι ή ίδια που συναντήθηκε στα περίτεχνα στοιχεία της εισόδου. ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Επίσημη ανακοίνωση (09-9-14)

Συνεχίζονται οι ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά από τη ΚΗ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Η αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων συνεχίζεται οριζόντια και σε όλη την έκταση του χώρου, ανάμεσα στον διαφραγματικό τοίχο με τις Καρυάτιδες και τον τρίτο τοίχο, ώστε να επιτυγχάνεται η εξισορρόπηση των πιέσεων και να διασφαλίζεται σταθερά η στατική επάρκεια του μνημείου, σύμφωνα με τις αποφάσεις της διεπιστημονικής τεχνικής ομάδας.

Σήμερα, παρουσιάζεται η πρώτη αξονομετρική σχεδιαστική αναπαράσταση του ταφικού μνημείου, από τον αρχιτέκτονα του ΥΠΠΟΑ κ. Μ. Λεφαντζή με τους δύο διαφραγματικούς τοίχους επί των οποίων φέρονται, στον μεν πρώτο οι Σφίγγες, στο δε δεύτερο οι Καρυάτιδες. Οι εργασίες συντήρησης και στερέωσης τους συνεχίζονται.

Συνεχίζονται, επίσης, οι εργασίες τεκμηρίωσης του συνόλου των αρχαιολογικών ανασκαφικών εργασιών, με ψηφιακά και συμβατικά μέσα.

l_14882-

Is the mother of Alexander the Great in the Tomb at Amphipolis?

The recently discovered sphinxes guarding the entrance to the Lion Tomb beneath the great mound at Amphipolis in Macedonia were unveiled on August 12th 2014 during a visit by the Greek prime minister, Antonis Samaras. They may be telling us more than has yet been realised about the occupant of this newly excavated tomb and its connections with other important Macedonian tombs of the period. That they are indeed sphinxes, rather than griffins or winged lions, is shown by the fact that both originally had human female breasts in the chest area. Despite the fact that these breasts, together with the heads and wings, were removed by deliberate mutilation at some time in the past, published photos clearly show the stone starting to protrude at the rims of the damaged patches (Figures 1 and 2).

Figure 1. The sphinxes recently revealed sitting above the tomb entrance at Amphipolis
Figure 2: Close-up of the right-hand sphinx
The tomb has been dated to the last quarter of the fourth century before Christ (325-300BC) by the archaeologists, led by Katerina Peristeri. This was the period immediately following the death of Alexander the Great in 323BC. Sphinxes are not particularly common in high status Macedonian tombs of this era, but, significantly, sphinxes were prominent parts of the decoration of two thrones found in the late 4th century BC tombs of two Macedonian queens in the royal cemetery at Aegae (modern Vergina) in Macedonia. The first of these was found in the tomb attributed to Eurydice I, the grandmother of Alexander the Great. Carved sphinxes were among the decorations of its panels until they were stolen by thieves in 2001 (Figure 3).
Figure 3. The throne of Eurydice I and its panel with sphinxes
Secondly, a marble throne was found in another royal tomb close by the tomb of Eurydice I by K. A. Rhomaios in 1938. It was in pieces, but has since been reconstructed (Figure 4) and it has sphinxes as supporters for both arm rests and also royal Macedonian starbursts at the head of its back panel. Archaeology has shown that this tomb was never covered by the usual tumulus, so it may never have been occupied. It dates roughly to the end of the 4th century BC. Both of these tombs are from a section of the royal cemetery dominated by high status female graves and therefore known as the “Queens’ Cluster”.
Figure 4: The throne of a late 4th century BC queen from the Rhomaios tomb at Aegae
It therefore seems that sphinxes were a particular symbol of late 4th century BC Macedonian queens. But why might Macedonian queens have associated themselves with sphinxes? One possible answer emerges from Greek mythology. Apollodorus 3.5.8 wrote: Laius was buried by Damasistratus, king of Plataea, and Creon, son of Menoeceus, succeeded to the kingdom. In his reign a heavy calamity befell Thebes. For Hera sent the Sphinx, whose mother was Echidna and her father Typhon; and she
had the face of a woman, the breast and feet and tail of a lion, and the wings of a bird. So the sphinx was the creature of Hera, Queen of the Gods and wife of Zeus. It is well known that the kings of Macedon traced their descent from Zeus via Heracles (e.g. Diodorus 17.1.5 and Plutarch, Alexander 2.1), that they put depictions of Zeus on their coinage and that they associated themselves with Zeus quite generally. They celebrated an important festival of Zeus at Dion and the people of Eresus in Lesbos erected altars to Zeus Philippios (M. N. Tod, A Selection of Greek Historical Inscriptions 2, 1948, no. 191.6) – possibly indicating the divinisation of Philip II in the guise of Zeus. If the Macedonian king posed as Zeus, it would consequently hardly be surprising if his senior queen became associated with Hera, the mistress of the sphinx.
The sphinxes at Amphipolis may therefore be interpreted as suggesting that the occupant of the tomb was a prominent queen of Macedon. Do we know from the historical record that any such queen died at Amphipolis in the last quarter of the 4th century BC? There are in fact two such candidates: Olympias, the mother of Alexander the Great and Roxane, his wife. The situation regarding Roxane is straightforward: she was killed on the orders of Cassander together with her 13-yearold son, Alexander IV, whilst imprisoned at Amphipolis in 310BC (Diodorus 19.52.4 & 19.105.2). The location of the death of Olympias is less clear, the only good evidence being the account of Diodorus 19.50-51. After Olympias surrendered to Cassander in the spring of 316BC at Pydna, he immediately sent troops to seek the surrender of her troops at Pella and at Amphipolis. Pella duly capitulated, but
Aristonous at Amphipolis initially refused compliance. Therefore Cassander had Olympias write him a letter ordering him to surrender. After he had done so, Cassander immediately arranged the murders of both Aristonous and Olympias. Although Olympias’s whereabouts at this point are ambiguous, it would seem very unlikely that Cassander did not himself go to Amphipolis with his army, given that
these events took weeks to transpire. If so, it would seem likely that he took Olympias with him, rather than leave her alone in another part of freshly re-conquered Macedonia, potentially to be rescued by her supporters. Therefore there is a good chance that Olympias too died at Amphipolis.
The tombs of Alexander’s father, Philip II, and of his son Alexander IV, were unearthed under another enormous mound in the royal cemetery at Aegae by Manolis Andronicus in the late 1970s. There are some interesting parallels between this pair of tombs and the new finds at Amphipolis. Firstly, elements of the painted decoration of the architectural elements at Amphipolis are a near exact match to such decoration in the tomb of Alexander IV at Aegae (Figure 5).
Figure 5. Painted decoration in the tomb at Amphipolis (left) and the tomb of Alexander IV (right)
Secondly, a spaced line of 8-petal rosettes newly discovered in the Amphipolis tomb provide a close match for the similar lines of rosettes that decorate the edge bands of the gold larnax from Philip II’s tomb at Aegae (Figure 6). Olympias will of course have been involved in arrangements for the entombment of her husband.
Figure 6. The line of 8-petal rosettes found at Amphipolis match the rosettes on the larnax of Alexander’s father
Thirdly, the lion monument that once stood atop the great mound at Amphipolis was reconstructed on the basis of its fragments by Jacques Roger and his colleagues in an article published in 1939 (Le Monument au Lion d’Amphipolis, BCH 63, pp. 4-42). There are close parallels between the façade of this monument and the facades of the tombs of Philip II and Alexander IV (Figure 7). Note also that the simulated roof edge at the top of the façade of the tomb of Alexander IV matches the simulated roof edge above the rosettes in the Amphipolis tomb (Figure 6).
Figure 7. Roger’s reconstruction of the façade of the Amphipolis monument (left) compared with the facades of the tombs of Philip II and Alexander IV at Aegae.
Finally, it is interesting to note that the freshly revealed floor of white marble fragments fixed in a matrix of red cement in the vestibule of the tomb at Amphipolis has an exact match in a patch of flooring revealed in the late 4th century BC royal palace at Aegae (Figure 8).
Figure 8. Floor section of marble fragments in a red cement matrix in the royal palace at Aegae (left) compared with the similar floor in the vestibule of the Amphipolis tomb (right)
On this evidence I consider Olympias to be the leading contender at the time of writing (6/9/2014) for the occupant of the magnificent tomb at Amphipolis currently being excavated with Roxane also a strong possibility. It should be recalled that the tomb mound has a diameter of 155m, larger even than the Great Tumulus at Aegae and posing the question of whom the Macedonians would conceivably have spent this much money and effort upon commemorating, Olympias is by far the most convincing answer at present. Although it is true that the ancient accounts say that she was unpopular at the time of her death, it is nevertheless clear that she was only really unpopular with Cassander’s faction, whereas Cassander himself was sufficiently worried about her popularity as to arrange her immediate death in order to prevent her addressing the Macedonian Assembly (Diodorus 19.51). Furthermore, her army under Aristonous stayed loyal to her cause long after she herself had surrendered.
Ultimately, her cause was seen at the time as identical with the cause of Alexander himself, so it was in a sense Alexander whom they honoured by building his mother a spectacular tomb. If it were objected that Cassander would not have allowed the construction of a magnificent tomb for his enemies, Olympias and/or Roxane, I would note that Cassander probably did permit the entombment of Alexander IV at Aegae, since his tomb seems to have been constructed during Cassander’s reign. I also see no cardinal reason for Cassander to have denied his enemies burial and it does not appear
generally to have been the practice that rulers did not allow the entombment of dead enemies at the time. Counter examples are numerous, e.g. Arrian 3.22.1 wrote: Alexander sent the body of Darius to Persepolis, with orders that it should be buried in the royal sepulchre, in the same way as the other Persian kings before him had been buried.
It is especially interesting and pertinent that another pair of monumental late 4th to early 3rd century BC freestanding female Greek sphinx sculptures was uncovered by Auguste Mariette in excavating the dromos of the Memphite Serapeum at Saqqara in Egypt in 1851 (Figure 9). These sphinxes are a very good parallel for the Amphipolis sphinxes and Lauer & Picard in their 1955 book on the Greek sculptures at the Serapeum argued that they date to Ptolemy I. A semicircle of statues of Greek philosophers and poets was also uncovered by Mariette in the dromos of the Memphite Serapeum near to the sphinxes (Figure 10) and Dorothy Thompson in her 1988 book on Memphis Under The Ptolemies suggested that the semicircle had guarded the entrance of the first tomb of Alexander the Great at Memphis. I elaborated on this idea in my article on The Sarcophagus of Alexander the Great
published in Greece & Rome in April 2002. Later, in the 2nd edition of my book on The Quest for the Tomb of Alexander the Great (May 2012), I wrote in the context of discussing the semicircle: “In 1951 Lauer discovered a fragment of an inscription in the neighbourhood of some other Greek statues [including the pair of Greek sphinxes] standing further down the dromos of the Serapeum. It appears to be an artist’s signature in Greek characters of form dating to the early third century BC. It therefore
seems likely that all the Greek statuary at the Serapeum was sculpted under Ptolemy I, hence these statues were contemporaneous with Alexander’s Memphite tomb.”
Figure 9. The sphinxes found by Mariette in the dromos of the Serapeum at Memphis
Figure 10. The relationship between the semicircle and the sphinxes at the Serapeum
These monumental pairs of sphinx statues from the late 4th to early 3rd century BC may prove to be virtually unique to the Amphipolis tomb and the probable Serapeum tomb. (The only similar sphinxes I have yet discovered are the pair decorating an end of the lid of the “Lydian sarcophagus” found together with the “Alexander sarcophagus”, belonging to Abdalonymus, in the royal necropolis at Sidon.) If so, it greatly reinforces the connection of both the Amphipolis tomb and the Serapeum with Alexander. It potentially reinforces the dating of the Serapeum sculptures to Ptolemy I (which has been much disputed, though on scant evidence). It also directly connects the Greek sphinxes of the Serapeum with a royal Macedonian tomb of the late 4th century BC located in Macedon, thus boosting the candidacy of the Serapeum as the site of Alexander’s initial tomb, later moved to Alexandria. It is even possible that Olympias commissioned the sphinxes found at the Serapeum in order to decorate the tomb of her illustrious son at Memphis.

Author
Andrew Chugg
Author of The Quest for the Tomb of Alexander the Great and several academic
papers on Alexander’s tomb (see https://independent.academia.edu/AndrewChugg
and www.alexanderstomb.com)

Επίσημη ανακοίνωση (07-9-14)

Την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε ευρεία σύσκεψη στον εργοταξιακό χώρο του λόφου Καστά, υπό τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, με την διεπιστημονική ομάδα, επικεφαλής της οποίας είναι η κ. Κ. Περιστέρη και τη συμμετοχή στελεχών της Διεύθυνσης Αρχαίων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ. ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Επίσημη ανακοίνωση (02-9-14)

Συνεχίζονται εντατικά από τη διεπιστημονική ομάδα, υπό τη διεύθυνση της κ. Κ. Περιστέρη, στο λόφο Καστά, οι τεχνικές εργασίες θωράκισης του ταφικού μνημείου και του αμέσως περιβάλλοντος χώρου, για να αποφευχθούν επιπτώσεις από τις όποιες καιρικές συνθήκες.

Οι εργασίες περιλαμβάνουν :

  1. Διαμόρφωση των επιχώσεων του πρώτου θαλάμου σε βαθμιδωτό αντίβαρο ,για την ευστάθεια του δεύτερου διαφράγματος (φωτο 1,2).
  2. Ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών αντιστήριξης για την προσωρινή σταθεροποίηση του επιστυλίου του δεύτερου διαφράγματος, το οποίο φαίνεται να στηρίζεται ασταθώς. (φωτο 3)

l_14826- l_14825- l_14823- l_14822- l_14821- l_14820- l_14819-

  1. Ολοκλήρωση των απαραίτητων ενεργειών αντιστήριξης στον τοίχο των Σφιγγών. (φωτο 4,5)
  2. Κατασκευή επιπέδου εργασίας, με πλάκες κόντρα-πλακέ, επί του πρώτου διαμερίσματος, στο επίπεδο του επιστυλίου , για την ασφαλή πρόσβαση και την λεπτομερή εγγύς παρατήρηση και επιθεώρηση της θόλου του πρώτου θαλάμου αλλά και για την ασφάλεια των εργαζομένων. (φωτο 6)
  3. Κατασκευή προσωρινής στραγγιστικής αύλακας, στην εξωτερική περίμετρο του περιβόλου, για την ευχερή απορροή ομβρίων υδάτων και τοποθέτηση στεγανωτικής μεμβράνης, πίσω από την περιοχή του υπάρχοντος στεγάστου προστασίας της εισόδου στον τάφο. (φωτο 7,8)

Βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός των προσωρινών μέτρων αντιστήριξης και υποστήλωσης του δεύτερου διαφραγματος, ιδιαιτέρως προς τη δυτική πλευρά, ώστε να καταστεί δυνατή και ασφαλής η προσπέλαση και οι εργασίες αποχωμάτωσης και υποστήριξης της θόλου του δευτέρου θαλάμου.

Παράλληλα συνεχίζονται οι εργασίες καθαρισμού του περιβόλου του τύμβου, στα νοτιοδυτικά. Μετά την ολοκλήρωση των μέτρων προστασίας, θα ξεκινήσουν οι ανασκαφικές εργασίες εντός του μνημείου. (φωτο 9)